‘Kees de Kort is de Dick Bruna van de Bijbel’. Dat zegt directeur Rieuwerd Buitenwerf van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) naar aanleiding van het overlijden van De Kort op 19 augustus. ‘De Kort was de eerste Nederlandse kunstenaar die de Bijbelverhalen illustreerde met moderne twintigste-eeuwse kunst. Hij leverde een uitzonderlijke prestatie op het snijvlak van religie, kunst en cultuur.’
De Kort is 87 jaar geworden. Hij werd zijn leven lang gefascineerd door de Bijbelverhalen. ‘Met zijn illustraties heeft hij de kennis van en over de Bijbel een grote impuls gegeven’, aldus Buitenwerf. ‘Talloze kinderen in Nederland en wereldwijd – in gelovige en niet-gelovige gezinnen – kregen via zijn werk de Bijbelse verhalen mee.’
Voor De Kort was de Bijbel een bron die niet uitgeput raakt en nooit verveelt: ‘Het schildert heerlijk’, vertelde hij aan het Bijbelgenootschap. ‘Er speelt zich van alles af in de Bijbel, gebeurtenissen die wij nu ook meemaken: oorlog, honger, ziekte, corruptie, onderdrukking, slavernij.’
De Kort was de bescheidenheid zelf, maar vond het ‘wel fijn dat de Bijbels die ik heb geïllustreerd, gebruikt worden in talloze gezinnen en kerken’. De Kort voelde geen roeping om met zijn schilderijen iets te verkondigen. Toch betekende het schilderen van Bijbelverhalen veel voor hem: ‘Het zijn verhalen van vriendschap, van troost, van dat niets ons kan scheiden van de liefde van God.’
Beeldtaal
Kees de Kort was van jongs af geboeid door beeldende kunst. Kunst zag hij in de kerk en in boeken. Hij was opgeleid tot technisch tekenaar en werkte op een kantoor. Maar het werk boeide hem niet; daarom besloot hij op z’n 22e om naar de Kunstacademie te gaan. In 1964 attendeerde een collega hem op een oproep van het Bijbelgenootschap om illustratiemateriaal in te sturen voor een serie Bijbelverhalen voor mensen met een verstandelijke beperking. De Kort tegen het NBG: ‘Ik heb snel één tekening gemaakt, van Jozef en Maria onderweg naar Bethlehem. Die moest dezelfde dag nog worden opgestuurd. En díé tekening werd gekozen!’
Wat de Bijbel ons vertelt
Dat werd het begin van de serie Wat de Bijbel ons vertelt, waarvan het eerste deel in 1967 verscheen. Kees leerde veel van kinderen en schilderde zonder perspectief, met grote, kleurige vlakken. Mensen staan centraal en de emotie is duidelijk van de gezichten af te lezen.
Van Wat de Bijbel ons vertelt bevat elk boekje een Bijbelverhaal. De serie sloeg bij een groot publiek aan, ging de hele wereld over en werd in bijna 100 talen vertaald. Naar schatting werden wereldwijd 33 miljoen boeken en boekjes met de illustraties van Kees de Kort verspreid, tot in Lapland, Egypte en Polynesië. In Nederland gaat het om 3 miljoen exemplaren.
Kees de Kort werd ook in Duitsland een bekende naam. Ook daar werden miljoen kinderbijbels verkocht met zijn illustraties, onder meer Meine Bilderbibel, uitgegeven door het Duits Bijbelgenootschap, en de Neukirchener Kinderbibel.
Wat de Bijbel ons vertelt is ook op dia’s en grammofoonplaten verschenen en als tekenfilm. Artiesten als Herman van Veen hebben er liedjes bij gemaakt. De serie werd gebundeld in de Kijkbijbel uit 1992 die misschien nog wel bekender werd dan de losse deeltjes.
Onderscheidingen en tentoonstelling
De Kort werd meermalen onderscheiden voor zijn iconische werk. In 1992 kreeg hij de Spaanprijs, in 2013 de Anna Vallotton Award (van de UBS, het samenwerkingsverband van de Bijbelgenootschappen) en in 2015 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
In 2019 startte de tentoonstelling ‘KEES DE KORT/IKONEN: Christelijke feestdagen in beeld’. Deze expositie begon in het Ikonenmuseum in Kampen, verhuisde daarna naar het Bijbels Museum in Amsterdam en was in 2020 te zien in Zierikzee.
Ander werk van De Kort
Behalve door de Bijbelse verhalen werd De Kort ook gefascineerd door varkens. Ook daarover maakte hij een serie kunstwerken.
De Kort maakte glas-in-loodramen voor o.a. het Pastoraal Centrum Hendrik van Boeijen-Oord in Assen en de Lazarus Kirche in Mühlthal, Duitsland. Samen met zijn zoon Hjalmar maakte hij een drieluik voor Symfora in Amersfoort.
Zijn laatste opdracht kreeg De Kort van paus Franciscus. ‘Ik mocht twaalf tekeningen maken over het lijden en sterven en de opstanding van Jezus Christus, bestemd voor alle domkerken in Italië. Ik dacht: laat ik het maar doen, dan breekt de Kijkbijbel in Italië misschien ook door bij de katholieken.’ Toen het klaar was, werd hij uitgenodigd om de paus te bezoeken. De Kort tegen het NBG: ‘Hij vond het resultaat mooi en was erg vriendelijk.’
- Een interview van NBG-persvoorlichter Peter Siebe met De Kort inclusief een filmpje is hier te zien.