De 423e vergadering van de Raad van Kerken kwam niet zoals gebruikelijk bijeen bij de protestanten in Utrecht of de rooms-katholieken in Driebergen, maar in Amsterdam. Eéns per jaar vergaderen de afgevaardigden van de lidkerken van de Raad bij een van de zogeheten kleinere lidkerken van de Raad en deze woensdag was de Raad te gast bij de Koptisch-Orthodoxe Kerk in Amsterdam-Noord. Een mooie gelegenheid voor de meest protestantse en katholieke afgevaardigden eens te proeven van de traditie bij de orthodoxe kerkelijke familie. Tijdens de liturgische opening werden de gebeden en lezingen gereciteerd door Vader Yosab Thabet, de Koptische afgevaardigde in de Raad.
De verschillende Orthodoxe Kerken in ons land vormen een minderheid, maar ook zij hebben zo hun problemen. Vader Theo van der Voort, priester en afgevaardigde van de Russisch Orthodoxe Kerk in ons land vertelde over de geschillen in de wereldwijde familie van orthodoxe kerken. Twistappel is de situatie in Oekraïne, waarover de Russische Orthodoxe Kerk en de Orthodoxe Kerken die zich verenigd hebben rond de zetel van de oecumenisch patriarch Bartholomeus (gevestigd in Istanbul) heftig van mening verschillen. Zo heftig, zo vertelde Vader Theo van der Voort, dat de priesters van deze familie van orthodoxen zelfs in Nederland niet meer gezamenlijk in een kerkdienst aan het altaar staan. Vader Samuel Dogan, priester van de Syrisch-Orthodoxe Kerk in ons land, vertelde dat het zijn kerkgenootschap in Europa dan goed mag gaan, in Syrië gaat het met de kerk en haar leden door de oorlog en de vervolging slechter en slechter, en dat heeft weer zijn weerslag op de geloofsgenoten in Nederland. Het waren tijdens de vergadering misschien wat terloopse mededelingen, maar het geeft aan dat ook anno 2018 gelovigen in ons land lijden aan de oorlog verder weg en dat geloofstwisten elders hun weerslag hebben op de gelovigen in Nederland.
| Gijsbert Steenbeek |
| midden: vier vertegenwoordigers omroepen |
| midden: Dirk Gudde en Hillie van de Streek |
| links gastheer Vader Yosab Thabet |
| Rondleiding Koptische Kerk |
Er waren ook hoopvolle berichten over de oecumene in Europa. Die kwamen van Gijsbert Steenbeek die mee heeft gedaan aan de assemblee van de Conferentie van Europese Kerken (CEC) in juni in het Servische Novi Sad. Steenbeek, theologiestudent en enige tijd werkzaam geweest op het kantoor van de CEC, vertelde enthousiast over zijn ervaringen met de oecumene in Novi Sad en sprak de hoop uit dat de lidkerken zich inzetten voor een grotere betrokkenheid van jongeren bij de oecumene. Verschillende afgevaardigden memoreerden dat hun kerken jaarlijks Europese ontmoetingen voor jongeren organiseren, maar de oecumenische samenwerking ontbreekt daarbij. Kees Nieuwerth, vicevoorzitter van de Raad, zei dat de CEC nog steeds nodig is om verschillen tussen Noord-, Zuid-, Oost- en West-Europa te overbruggen. Denk maar aan de problemen in Hongarije met het opvangen van vluchtelingen, of de oorlogszuchtige taal over nog steeds niet opgelost Balkanconflict in Kosovo. De Raadsleden bepleitten dat kerken hun krachten en (financiële) energie niet verspillen door op heel veel verschillende plekken in Europa afzonderlijke jongerenconferentie te houden, beter is het in oecumenisch verband jongeren met elkaar in gesprek te brengen over vluchtelingen, klimaat en solidariteit. De Raad, zo besloot voorzitter Dirk Gudde, hoopt stappen te kunnen maken door jongeren van de verschillende lidkerken die aan al die afzonderlijke conferenties meedoen met elkaar in contact te brengen.
De Raad sprak vervolgens over de bedreigingen van levensbeschouwelijke programmering van de omroepen. EO en KRO-NCRV hadden stevige directie-delegaties naar de Raad gestuurd om te kijken of kerken en omroepen gezamenlijk druk kunnen uitoefenen op de politiek om verdergaande bezuinigingen te voorkomen. Adjunct-directeur Jaap Kooij van de EO vertelde dat voor levensbeschouwelijke programma’s twee budgetstromen in Hilversum bestaan. Ten eerste het budget voor levensbeschouwelijke stromingen. Dat stamt nog uit de tijd dat kerkgenootschappen geld kregen voor omroepprogramma’s die werden verzorgd door met name IKON en Omroep RKK. EO en KRO-NCRV houden nu ieder contact met verschillende levensbeschouwelijke stromingen en maken televisieprogramma’s van speciaal daarvoor bestemd geld. Daarnaast maken beide omroepen vanuit hun eigen missie levensbeschouwelijke programma’s op radio en televisie. Daarvan heeft de NPO nu geoordeeld, de ledenaantallen van de kerken lopen terug, dus kan het wel met minder levensbeschouwing toe. Mediadirecteur Jochem de Jong van KRO-NCRV wees de Raad erop dat geld belangrijk is, maar het gaat ook om de ruimte die geboden wordt voor deze programma’s. Nu worden ze vooral geprogrammeerd overdag of ’s avonds in de randen van de nacht. ‘De tijd dat Kruispunt TV op zondagavond na Toen Was Geluk heel Gewoon ruim een miljoen kijkers trok ligt ver achter ons’, aldus Leo Fijen, hoofd levensbeschouwing van KRO-NCRV.
Raadsleden erkenden dat hun eigen mediagebruik/televisiekijkgedrag ook onder druk staat. De omroepen proberen daar op in te spelen door niet alleen voor radio en televisie te programmeren, maar ook voor YouTube en andere sociale media. Ook om daar jongeren te bereiken. Echter de strakke regulering van de mediawet laat dat de omroepen niet toe, aldus Fijen. De Raad sprak af dat de verschillende kerken, maar ook de Raad zelf, onderzoekt of zij bij politiek Den Haag druk kunnen uitoefenen om ruimte en geld voor levensbeschouwelijke programmering op peil te houden.
Foto boven: opening van de Raadsvergadering