De eerste bomen van de Groene Kathedraal zijn geveld. Toen de kunstenaar Marinus Bloem het project lanceerde in de jaren tachtig was dat ook de bedoeling. Er zou een moment komen dat de bomen zouden omwaaien. Het is zelfs de bedoeling dat mensen ooit zullen zeggen: ‘Hier stond ooit een kathedraal’. En als het zover is dan is er al een contra-kathedraal aangeplant, die duidelijk maakt hoe het was toen de kathedraal nog naar de hemel wees. Met het wegvallen van de eerste bomen krijgt Almere steeds meer de stad met een eigen geschiedenis.
Wie even verder rijdt en één van de woonkernen van Almere bezoekt, merkt dat het gaat om een stad met een snel groeiende bevolking. Met ruim 204.00 inwoners krijgt Almere steeds meer de allure van een volwassen stad. Er zijn veel evangelische gemeenten. De Evangelische Gemeente Parousia Almere Buiten, evangelische gemeente Parousia Almere West, Holy Passion Church, Immanuel Gemeente Almere, Jireh Ministries International, Nieuw Leven, Pinkstergemeente Almere, Rafaël Gemeenschap Almere, St. Power Church, Victory Outreach Kerk Almere. Want als Almere iets is, dan is het een stad voor pioniers; ook als het gaat om levensbeschouwing. Maar er zijn ook klassieke kerken van de PKN, de RKK en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.
Terug naar de kathedraal. De kunstenaar Marinus Bloem uit Leerdam heeft daarvoor al in de jaren zeventig een voorstel gedaan. In de Middeleeuwen duurde het honderd jaar om een kathedraal te bouwen. Bloem liet zich daardoor inspireren en diende in 1978 al een plan in bij de Raad voor de Kunst voor wat hij noemde ‘Gotic Growing Project’, het ‘Gotische Groeiproject’. Na het nodige lobbywerk stelde de Rijksdienst IJsselmeerpolders in 1986 grond beschikbaar voor het project, een kavel tussen de Hoge Vaart en de Tureluurweg. Het was zijn bedoeling een kathedraal in het groen te laten groeien, die qua symboliek zou kunnen wedijveren met de klassieke kathedralen in Utrecht, Parijs of Madrid.
In 1996 zag de bijzondere kathedraal het levenslicht. De Groene Kathedraal bestaat uit 178 aangeplante populieren in 1987. Italiaanse populieren om precies te zijn. Elke populier staat voor een zuil. Elke populier wordt door schelpen omringt, als herinnering aan de golven die hier voor de inpoldering spoelden. Uitgaande van een gemiddelde groei van één meter per jaar kan je zeggen dat de populieren inmiddels tot volwassenheid zijn gekomen. De website stelt dat de hoogte van 30 meter in 2006 is bereikt, met de dertig meter is de hoogte daarmee vergelijkbaar met de kathedraal van Reims.
De kathedraal symboliseert het menselijk verlangen om al het aardse achter te laten en het spirituele te zoeken. Het project is tegelijk een metafoor, zo zegt de website, voor het feit dat er pioniers zijn begonnen, elke beschaving begon ooit met het bouwen van een kathedraal, een gebedsruimte. De naam ‘Groene Kathedraal’ komt overigens niet van Marius Boezem, het is een naam die de inwoners van Almere zelf aan het kunstwerk hebben gegeven.
Maar dan dreigt er een nieuwe uitdaging. De populieren worden in de regel niet ouder dan maximaal honderd jaar. En dat veronderstelt een regelmatig snoeien. Daar is op den duur zelfs een hoogwerker voor nodig, zegt Han Lörzing in de bundel ‘Flevoland, poëtische provincie’. Het is op de winderige locatie aan de Hoge Vaart dus niet denkbeeldig dat in deze eeuw de eerste bomen omwaaien. De Groene Kathedraal is gedoemd een ruïne te worden. ‘Maar geen nood’, zegt Han Lörzing daarover, ‘zoals ook de ruïnes van een stenen kathedraal indrukwekkend kunnen zijn, zullen de resten van Boezems Groeiproject ongetwijfeld bezoekers trekken die gefascineerd naar het verval van een laat-twintigste-eeuws kunstwerk komen kijken’. En inmiddels hebben de eerste bomen hun einde beleefd.
In de buurt van de Groene Kathedraal is in 1990 een contra kathedraal aangeplant. De omtrek van deze contra kathedraal is uitgespaard in eiken- en beukenhagen. In het grasveld van de openplek geven betonnen paaltjes de pilaren aan. Als de populieren na enkele tientallen jaren afsterven en de Groene Kathedraal langzaam tot ruïne vervalt, zal de tweede kathedraal de opvolger van de eerste worden. Pas als de ‘Groene Kathedraal’ niet meer te zien is en als mensen tegen elkaar zeggen: ‘Vroeger stond hier een kathedraal’, dan is Almere een stad met een eigen geschiedenis, aldus de ontwikkelaars.
Foto’s:
1. Het eerste verweer van de Groene Kathedraal
2. De Groene Kathedraal en de contra kathedraal van bovenaf
3. De Groene Kathedraal op het moment dat je komt aanlopen