Het idee om interreligieuze samenwerking en duurzaamheid aan elkaar te koppelen, zoals dat bij de bijeenkomst van In Vrijheid Verbonden op 22 januari gebeurt, is al op meer plaatsen in Nederland verkend. ‘We hebben allemaal een binding met de natuur en met God als Schepper’, zegt Bettelies Westerbeek, pionier van de Protestantse Kerk bij het project ‘Geloven in Moerwijk’.
In Den Haag loopt het project ‘Geloven in Groen’, waarbij niet alleen de PKN is aangesloten, maar ook moslims en hindoes. ‘Het leuke is dat het initiatief het interreligieus contact op gang brengt’, vertelt Westerbeek in een gesprek met Visie. ‘We zitten met moskeeën, de mandir en gebedshuizen samen. En dan richten we ons op de overeenkomsten’.
Geloven in Groen kent een heel concrete aanpak, vertelt EO-Visie. Eerst brengt een architectenbureau met ‘energie-quickscans’ in kaart wat de lekken en gebreken van de gebouwen zijn en wat er al goed gaat. De gebouwen worden met elkaar vergeleken en expertise wordt uitgewisseld. Maar het blijft niet alleen bij het energiezuinig maken van de gebedshuizen. “De helft van de CO2-reductie bereik je door gedragsverandering. Dus schenk koffie in glazen mokjes, in plaats van plastic bekertjes. Pak de fiets naar de kerk, in plaats van de auto. Of maak een preek over duurzaamheid.”
Zowel duurzaamheid als verbinding zijn voor Westerbeek heel belangrijk. “We probeerden onze inkopen al biologisch en fairtrade te doen, maar dit zet je wel even stil bij het feit dat er qua duurzaamheid nog veel meer moet gebeuren.” De samenkomsten van Geloven in Groen helpen daarbij. “Je kunt bovendien over spiritualiteit praten, zonder elkaar in de haren te vliegen. Ik woon en werk zelf in Moerwijk, een multireligieuze wijk bij uitstek. Door met elkaar te praten, zorg je voor begrip. Dat kan vriendschappen opleveren, waardoor je beter kunt samenleven.”
Paus Franciscus heeft het afgelopen jaar voor de vijftigste keer vanuit het Vaticaan een brief gestuurd aan de moslimgemeenschap ter gelegenheid van de Ramadan. Hij wijdde het schrijven eveneens aan de duurzaamheid en de zorg ‘voor ons gemeenschappelijke huis’. Hieronder is de vertaling opgenomen, zoals die onder meer bij rkkerk.nl te vinden is.
Groene Kerk (een initiatief van Kerk in Actie en Tear) sloeg in 2016 de handen in een met Groene Moskee (een initiatief van de Turkse Islamitische Stichting Nederland). Doel van de samenwerking is het werken aan duurzaamheid vanuit de geloofsgemeenschappen. Directeur Serdar Köker van Groene Moskee vertelde eerder in een artikel dat de Koran, het heilige boek van de moslims, talloze verwijzingen kent die met duurzaamheid te maken hebben. ‘We vertalen de verzen zo dat mensen ze in het dagelijkse leven kunnen toepassen’, aldus Köker, ‘er is vaak twijfel over de interpretatie van de regels uit de Koran, en die willen we wegnemen’. In totaal zouden er zeker zo’n 500 teksten zijn in de Koran die met duurzaamheid zijn verbonden.
De initiatiefgroep In Vrijheid Verbonden, waar ook de Raad van Kerken in participeert, houdt een bijeenkomst in Tivoli Utrecht op 22 januari vanaf 15.00 uur. Faiza Oulahsen, de Marokkaanse Greenpeace-activiste, zal er onder meer het woord voeren. De religies die samenwerking in In Vrijheid Verbonden (jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme) laten daarbij zien hoe ze zich verhouden tot de vragen van duurzaamheid.
Brief vanuit het Vaticaan aan de moslimgemeenschap:
Vaticaan, 19 mei 2017
Beste Moslimbroeders en –zusters,
Wij verzekeren u graag van onze gebeden en solidariteit tijdens deze tijd van vasten in de maand Ramadan en bij de viering van ‘Id al–Fitr, waarmee deze wordt afgesloten. En wij doen u van harte onze beste wensen toekomen van vrede, vreugde en overvloedige geestelijke gaven.
In dit jaar is deze boodschap bijzonder op zijn plaats en betekenisvol. Want vijftig jaar geleden, in 1967, drie jaar na de instelling van deze Pauselijke Raad voor de Interreligieuze Dialoog (PCID) door paus Paulus VI op 19 mei 1964, werd voor het eerst bij die gelegenheid een boodschap gestuurd.
In de daaropvolgende jaren waren met name twee boodschappen van bijzonder belang: de boodschap van 1991, tijdens het pontificaat van paus Johannes Paulus II, getiteld “Het Pad van Gelovigen is de Weg naar Vrede”, en de boodschap van 2013, in het eerste jaar van het pontificaat van paus Franciscus, die als titel droeg: “Bevordering van Wederzijds Respect door Educatie”. Beide boodschappen waren ondertekend door de paus.
Tot de vele activiteiten van de PCID ter bevordering van de dialoog met Moslims behoort als belangrijk en steeds terugkerend element deze jaarlijkse Boodschap voor de Ramadan en ‘Id al-Fitr, gericht aan Moslims over de hele wereld. Om deze boodschap zo breed mogelijk te delen wordt de PCID bijgestaan zowel door lokale katholieke gemeenschappen als pauselijke vertegenwoordigers die in nagenoeg ieder land aanwezig zijn.
De ervaringen van onze beide religieuze gemeenschappen bevestigen de waarde ter bevordering van hartelijke betrekkingen tussen Christenen en Moslims als buren en vrienden, door gedachten aan te bieden over actuele en belangrijke thema’s.
Voor dit jaar biedt de PCID een onderwerp aan dat in verband staat met de encycliek “Laudato Si” van paus Franciscus, “over de Zorg voor ons Gemeenschappelijk Huis”, een schrijven dat niet alleen was gericht tot Katholieken en Christenen, maar tot de gehele mensheid.
Paus Franciscus vraagt daarin aandacht voor de schade die onze manieren van leven en onze beslissingen veroorzaken aan het milieu, aan onszelf en onze medemensen. Er bestaan bijvoorbeeld bepaalde filosofische, religieuze en culturele opvattingen die een bedreiging vormen voor de relatie van de mens met de natuur. Om deze uitdaging aan te gaan is ons aller inzet nodig, ongeacht of wij een religieus geloof belijden of niet.
De titel van de encycliek is duidelijk genoeg: de wereld is een “gemeenschappelijk huis”, een woning voor alle leden van de mensenfamilie. Daarom is het ondenkbaar dat één persoon, één land of één volk uitsluitend zijn eigen opvatting over onze aarde kan opleggen. Dat is de reden waarom paus Franciscus oproept “tot een nieuwe dialoog over de vraag hoe wij de toekomst van onze aarde gestalte moeten geven … gezien het feit dat de uitdaging van het milieu waar wij voor staan en de menselijke wortels ervan ons allen aangaan en raken” (n. 14).
Paus Franciscus stelt dat “de ecologische crisis ook een oproep is tot een diepe innerlijke bekering” (no. 217). Nodig is educatie, geestelijke openheid en een “wereldwijde ecologische bekering” om deze uitdaging op een adequate manier aan te gaan. Als gelovigen zou onze relatie met God steeds meer tot uiting dienen te komen in de manier waarop wij omgaan met de wereld rondom ons. Onze roeping om beheerders te zijn van Gods handwerk is niet vrijblijvend en ook geen bijkomstig element in ons religieus engagement als Christenen en Moslims: het maakt er wezenlijk deel van uit.
Mogen de religieuze inzichten en zegeningen die voortkomen uit vasten, bidden en goede werken u met Gods hulp ondersteunen op de weg van vrede en goedheid, om zorg te dragen voor alle leden van de mensenfamilie en voor het geheel van de schepping.
Met deze gedachten wensen wij u andermaal vrede, vreugde en welzijn.
Jean-Louis Kardinaal Tauran President
Bisschop Miguel Ángel Ayuso Guixot, M.C.C.l. Secretaris
foto boven: Symbolen van de verschillende religies (In Vrijheid Verbonden)
foto onder: Faiza Oulahsen (foto Greenpeace)