Hoe kan het dat de democratie zo lijkt te verkruimelen? Die vraag werd gesteld tijdens een ontmoeting van de beraadgroep Geloven en Kerkelijke Gemeenschap van de Raad van Kerken. Het adviesorgaan van de Raad van Kerken sprak over de populistische ontwikkelingen in diverse landen, die met de verkiezingen in de Verenigde Staten en de kandidatuur van Donald Trump opnieuw spraakmakend in de media naar voren komen.
Enkele reacties in het onbevangen gesprek:
* ‘We moeten ethiek en economie met elkaar blijven verbinden, zoals iemand als Arjo Klamer dat doet in zijn nieuwe boek ‘Doing the right thing’.
* ‘We hebben ten onrechte dertig jaar over rechten van mensen gesproken en er niet op gewezen dat je de dankbaarheid ook een plek moet geven’.
* ‘In de jaren tachtig hoorde je al dat solidariteit uit de mode was en sindsdien is de politiek steeds meer op het individualisme gericht’.
Bij het bureau van de Raad van Kerken komen soms ook spontane berichten binnen. Iemand stuurde een mail en schreef: ‘Met grote verbazing las ik in de krant dat in de strijd om het presidentschap van de Verenigde Staten van Amerika een zeer grote meerderheid van de protestanten aldaar voor Donald Trump kiezen. Ondanks het feit dat deze mensen uit Bijbelse en christelijk religieuze motieven zijn gedrag en uitspraken verafschuwen. Hoe is dat mogelijk? Ik maak mij grote zorgen over de toekomst van ons allen als dit gedrag wordt weggemoffeld door geloofsgenoten die zich overtuigd christen noemen. Waar is de boodschap van Jezus van Nazareth gebleven in dit verhaal?’
De beraadgroep Samenlevingsvragen pakt de thematiek van ‘normen en waarden’ op, door in de maand februari 2017 een maand voor de Nederlandse verkiezingen een debat te organiseren met diverse politieke partijen, waarin de onderliggende waarden aan de orde worden gesteld.
Sacramentaliteit
De beraadgroep Geloven en Kerkelijke Gemeenschap sprak ook over de sacramentaliteit van de kerk. Beraadgroep-breed is men van mening dat een bezinning op de eigenheid van de kerk en de heiligheid een zinvol thema is, wat in de komende jaren ruimte moet krijgen. Je moet oppassen dat de kerk daarbij zichzelf niet als arrogant en als instrument van het heil naar voren laat komen, maar het alternatief is nog veel erger, namelijk dat je als kerk je identiteit bij voorbaat laat vervluchtigen.
De Raad van Kerken heeft het thema van de sacramentaliteit een plaats gegeven in het beleidsplan voor 2017-2021. Het begrip komt uit de rooms-katholieke en orthodoxe context. Maar ook de protestanten in de beraadgroep hebben waardering voor de term. ‘Ik vind het juist mooi te zien dat een priester vaak zoveel gevoel aan de dag legt voor het heilige. Dat straalt van de hele manier van aanwezig zijn af en dat heeft voor mij ook met het besef te maken dat je God mag vertegenwoordigen’.
Er klonken in de beraadgroep nogal wat kritische geluiden over ‘de verplatting van de kerkelijke praktijk’. Het hoeft, aldus iemand, helemaal niet zo te zijn dat je tot het uiterste je best doet om aan te sluiten bij de beleving van de mensen. ‘We kunnen ook weer samen leren wat het is een geestelijke zaak te dienen’. De beraadgroep gaat de komende tijd het thema verder uitwerken, mede met behulp van het rapport ‘The Church’.