Veel aandacht van kerken gaat uit naar bijzondere groepen die extra aandacht nodig hebben. Maar dat hoeft niet ten koste te gaan voor thema’s, die meer gericht zijn op het geheel van de samenleving en de toekomst. Om die reden biedt de beraadgroep Samenlevingsvragen enkele didactische invalshoeken bij het thema ‘werk en welvaart’, waaraan ook een studiemiddag is gewijd op 14 september en waarover onlangs een publicatie is verschenen in de reeks ‘oecumenische themanummers’. Hieronder volgen enkele invalshoeken.
Een eerste mogelijkheid om het thema aan de orde te stellen is middels gespreksvragen bij de publicatie. U kunt de voor u relevante thema’s kopiëren uit de bundel, of extra nummers aanvragen tegen kostprijs bij het bureau van de Raad van Kerken. De uitgave is ook op deze site te vinden als PDF-bestand.
Gespreksvragen bij de publicatie
1. Hoe zou u zinvolle participatie willen omschrijven?
Eventueel kunt u uit onderstaande lijst onderwerpen kiezen die u essentieel vindt:
* tijd besteed voor mantelzorg
* tijd besteed voor zelfstudie
* tijd besteed voor vrijwilligerswerk voor algemeen nut
* tijd besteed in een betaalde baan
* tijd besteed voor mensen in je omgeving
2. Hoe kan je als samenleving ‘onbetaald werk’ honoreren, zonder dat je vastloopt?
3. De paus pleit in Laudato Si’ voor duurzaamheid in verbondenheid met ontwikkeling. Acht u het haalbaar en acht u het wenselijk dat duurzaamheid een virtuele waarde krijgt die wordt doorberekend in de consumentenprijs?
4. Jonge mensen krijgen maar moeilijk een vaste baan. Vindt u dat de overheid de regels moet aanscherpen om bedrijven sneller te dwingen hen een vaste betrekking te bieden?
5. In hoeverre krijgt het thema ‘werk’ een inhoudelijk karakter bij u in de locale kerk / parochie?
6. Welke zin zou u willen onderstrepen in onderstaand citaat van mgr. Gerard de Korte:
De afslanking van de verzorgingsstaat dreigt de bestaanszekerheid aan te tasten. Economen voorzien een blijvende beperkte groei van de economie. Wij zien een hardnekkige werkloosheid en een snelle groei van tijdelijke en onzekere banen. Overheid, werkgevers en werknemers hebben een belangrijke verantwoordelijkheid om antwoorden te vinden op de nieuwe uitdagingen. Er staat veel op het spel. Het gaat om een nieuwe invulling van werk en welvaart; om het behoud van sociale cohesie en solidariteit. Uiteindelijk gaat het om het behoud van een cultuur van vertrouwen.
7. In de uitgave kan je ds. Ruben van Zwieten zien als een man die werkt met mensen van bovenaf en ds. Dick Couvée als iemand die werkt met mensen van onderop. Bij wie zou u het liefst een korte tijd stage lopen?
8. Drs. Jeanette Galjaard herinnert aan de mogelijkheid om iedereen drie gratis zorgdagen per jaar te geven, geregeld via de cao. Wat vindt u van dit idee?
9. In de uitgave staat een verschil qua benadering van de economie tussen Shell en de kerken. Vindt u dat de verschillen in de achterliggende jaren minder scherp zijn geworden of zijn toegenomen?
Shell Kerken
sense of urgency – sense of eternity
lange termijn (10-30 jaar) – toekomst (= volgende generatie)
sterk in hoe-vragen – sterk in waarom-vragen
managen van risico’s – maatregelen nemen om risico’s te mijden
aanpassing bij mogelijkheden – eindigheid van middelen
optimisme t.a.v. milieu/techniek – pessimisme t.a.v. milieu / techniek
winnen van marktaandeel – winnen van de wereld
economische groei als deel oplossing- economische groei als deel van probleem
wereldeconomie harde voorwaarde – duurzaamheid harde voorwaarde
goed presteren / de beste willen zijn – iedereen mee willen laten doen
Beide: erkenning maatschappelijke verantwoordelijkheid.
10. De eenheid in Europa staat op zijn fundamenten te schudden. Nogal wat mensen geven de eenzijdige economische benadering van eenheid de schuld. Denkt u dat er meer eenheid in Europa kan groeien door andere thema’s te ontwikkelen, zoals solidariteit? En zo ja, hoe doe je dat dan?
11. Herman Noordegraaf wijst er op, dat armoede hardnekkig is en dat mensen makkelijk terugvallen in de armoede. Hoe zou de diakonie daarop kunnen inspelen?
12. Jan Smit laat zien dat de inzet van computers bepaalde vormen van werk overneemt. Vindt u het redelijk dat de overheid wetten maakt, waardoor het voordeel daarvan niet alleen ten goede komt aan bedrijven die investeren in automatisering, maar ook ten goede komt van het algemeen belang?
13. In de uitgave zijn diverse gebeden uitgeschreven. Kies er één uit en laat u inspireren om de tekst uit te bouwen en aan te passen, zodat het aansluit bij uw eigen ideeën.
14. Op Youtube zijn verschillende filmpjes over participatie te vinden. We noemen er een paar. Kies er één uit en stel de vraag in hoeverre de benadering realistisch is.
Jongeren aan werk helpen in Tilburg: https://www.youtube.com/watch?v=wAjin42xAbI
Kritiek op het idee van een participatiesamenleving in Amsterdam: https://www.youtube.com/watch?v=y_HwbIkCsoM
Tot zover vragen bij de uitgave. Een andere invalshoek kan die van een bijbelstudie zijn. Hieronder daarvoor een voorstel.
Bijbelstudie
Lees 1 Kronieken 29: 10 – 16
Vragen:
1. De tekst is een dankgebed. Hoe komt David er toe te danken?
2. David relativeert de bijdrage van mensen. Hoe doet hij dat?
3. David pakt het beeld op van de vreemdeling. Het idee dat we vreemdelingen en pelgrims zijn is overigens ook het leidende thema van de kerken in de periode 2017-2021. Wat zijn de consequenties van het besef dat we vreemdelingen op aarde zijn?
4. In een uitgave van de Raad van Kerken schreef Bert Altena n.a.v. dit bijbelgedeelte: ‘Geen mens kan de wereld, land of goederen als het zijne claimen. Wat ons verenigt is dat we als het ware allemaal uitgesloten zijn, die door Gods genade ‘ingesloten’ worden, begiftigd met de gaven van het leven, de wereld en al haar schoonheden’. Wat zou hij bedoelen?
Een derde invalshoek, minder agogisch en meer beleidsmatig richt zich op de kerkenraad of het parochiebestuur.
Beleid
De kerkenraad en het parochiebestuur kunnen beleid maken rond werk en participatie. Ze zouden de volgende vragen in eigen bestuurlijke kring aan de orde kunnen stellen.
1. Hebben we er zicht op hoe mantelzorg werkt in onze geloofsgemeenschap? Zouden we daar als kerk een ondersteunende rol in willen en kunnen spelen? (Zie bijvoorbeeld ook: https://www.kerkinactie.nl/diakenen-zwo/zorgzame-kerk
2. In hoeverre besteden we in catechese en vormingswerk aandacht aan werk en mantelzorg? Wat zouden we meer of anders kunnen doen?
3. Zou het zinvol zijn een keer een themadienst te houden over mantelzorg?