Er komt een nieuw oecumenisch klooster in Nederland. Het wordt gevestigd in abdij Sion in Diepenveen. De stichting Nieuw Sion wordt de eigenaar. Pastor Peter Dullaert, die onder meer werkt als uitgever voor Adveniat, is als voorzitter bij de stichting betrokken. Hij wil in de gebouwen een oecumenische monastieke communiteit vestigen.
In deze stichting werkt een groep van tien initiatiefnemers uit de regio samen die vanuit verschillende christelijke kerken opereren. Het gaat daarbij om Rooms – Katholieken, gelovigen die betrokken zijn bij de Protestantse Kerk Nederland (PKN) en bij de samenwerkende 3 GK- kerken (Christelijk gereformeerd, Gereformeerd Vrijgemaakt en Nederlands Gereformeerd). Zij willen samen voortbouwen op het fundament dat de monniken hebben gelegd en van Nieuw Sion opnieuw een plek van stilte, gebed en van gastvrijheid maken.
Het is de bedoeling dat een oecumenische monastieke communiteit de abdijgebouwen gaat bewonen en dat deze groep het getijdengebed gaat voortzetten. Daarnaast staat de gastvrijheid hoog in het vaandel van de initiatiefnemers.Volgens de voorzitter van het stichtingsbestuur Peter Dullaert – eerder ook actief als pastor in de Lebuïnusparochie van het nabij gelegen Deventer – komt er alle ruimte voor gasten die zich willen bezinnen. Voor gasten die voor meerdere maanden tot verstilling willen komen maar ook voor mensen die voor een paar dagen in het gastenverblijf willen verblijven; wordt een aanbod ontwikkeld. Voorbereidende werkzaamheden zullen echter voorlopig de agenda’s van de nieuwe eigenaren van de abdijgebouwen vullen.
‘We zijn begonnen met een rooms-katholieke kerngroep’, zegt voorzitter Peter Dullaert. ‘We kwamen in contact met allerlei mensen. Tot onze eigen verbazing zoeken met name protestanten naar nieuwe vormen van christelijk monastiek gemeenschapsleven.’ Het geld voor Nieuw Sion is geleend van een rooms-katholieke stichting, aldus Dullaert. Het complex is aan de buitenzijde in goede staat, maar aan de binnenkant moet nog veel worden verbouwd. ‘We beginnen Nieuwjaarsdag met een viering. De opbouw van de gemeenschap is een groeiproces waar we vast zeven tot tien jaar over zullen doen.’
De voormalige abdij had naast een gebouw ook meer dan 55 hectare grond. De stichting IJssellandschap ontfermt zich over dit deel van de voormalige kloostergemeenschap. Jaap Starkenburg, directeur van deze stichting, voerde overleg met vier boeren en stichting Nieuw Sion over de wijze waarop zowel de abdij als de omliggende grond zou kunnen worden verworven. Samen met hen werd een bod op de abdij en de 55 hectare landbouwgrond uitgebracht. Deze bieding is gegund. De grond gaat naar boeren en IJssellandschap.
Voordeel van de gekozen constructie is dat alle vier boeren de landerijen vanuit hun eigen bedrijf kunnen bereiken, aldus Starkenburg van IJssellandschap. Het kloosterterrein blijft zo vrij van landbouwverkeer. De rust en de stilte past weer naadloos bij de positionering van het naburige landgoed ”de Kranenkamp” als stiltegebied. Abdij Sion is met haar monumentale tuinen, oprijlaan, historische begraafplaats ook prachtig gelegen in het omringende landschap, aldus Starkenburg. Dat wordt met deze verwerving gewaarborgd, aldus de kopers. Bovendien maakt het een voortgaande en duurzame exploitatie van de vier betrokken bedrijven – die alle worden gerund door vitale ondernemers – mogelijk.De beheerderswoningen bij de oprijlaan van de abdij blijven bewoond door de voormalige pachters van de boerderij van Sion.
De overname zal tot de veranderingen leiden maar houdt tevens in dat Nieuw Sion een plek van stilte en bezinning in Salland zal blijven met ruimte voor velen. Jaap Starkenburg licht toe: ‘Met deze gezamenlijke verwerving behouden we het wezen en de schoonheid van de abdij voor de Sallandse samenleving’.
Met de aankoop komt er een einde aan 132 jaar aanwezigheid van de cisterciënzers in de abdij. Zij vertrekken op 29 december naar Schiermonnikoog. Met het oog hierop hebben zaakwaarnemers van de abdij de landerijen en gebouwen in een biedingsprocedure te koop aangeboden.
De abdij stamt uit 1883 en werd te groot voor de kleine groep monniken, zegt abt Alberic Bruschke in De Kovel, het tijdschrift over het kloosterleven voor Nederland en Vlaanderen.
Schiermonnikoog is naar de cisterciënzer monniken genoemd. Deze monniken dragen namelijk een grijze (schiere) pij. Oog is een in onbruik geraakt woord voor eiland, zodat Schiermonnikoog letterlijk ‘eiland van de grijze monnik’ betekent.
De orde heeft enkele locaties op het oog waar een nieuwe, kleine leefgemeenschap kan worden opgericht. In het enorme complex in Diepenveen wonen nog 12 mannen. Er is volgens Bruschke plaats voor ruim honderd kloosterlingen. ‘Dat aantal gaan we nooit meer halen. En als we de gebouwen gaan delen met andere gebruikers, is het geen klooster meer. Dit complex is niet meer geschikt voor een nieuwe generatie, die in alle eenvoud als monnik binnen kloostermuren wil leven.’
Om te voorkomen dat het cisterciënzer monnikenideaal ‘uitsterft’, hebben de Diepenveense trappisten besloten te gaan verhuizen, nu ze nog in staat zijn een nieuwe gemeenschap van de grond te tillen.
De trappisten kwamen in 1883 naar het landgoed Frieswijk bij Deventer en betrokken in 1890 de nabijgelegen de boerderijen De Vulik en Het Leeuwen waar ze hun klooster bouwden. Het ligt binnen de grenzen van het aartsbisdom Utrecht, maar heeft –zoals elke abdij– kerkelijke territoriale jurisdictie en onafhankelijkheid.
Sion is de enige vestiging van trappisten ten noorden van de grote Nederlandse rivieren. In de eerste tientallen jaren van het bestaan lag er een sterke nadruk op het leiden van en hard en boetvaardig kloosterleven. Sinds 1935 is het een abdij. De kloostergemeenschap bestaat anno 2013 uit twaalf broeders en enkele kandidaten. Abdij Sion is een van de kloosters die naast het gemeenschapsleven en in betrekking daarmee ook het kluizenaarsleven kent. In een kluis binnen het slot van de abdij woont sinds 2005 de heremiet broeder David.
Het aantal kloosters in Nederland groeit. Onlangs nog berichtten we dat de Koptisch-Orthodoxe Kerk een klooster heeft aangekocht in de Achterhoek. Naast de denominale kloosters zijn er ook verschillende oecumenische kloostergemeenschappen, waaronder die van Chemin Neuf.
Foto’s: Impressie van het klooster en midden in pastor Peter Dullaert