Het blad ‘doopsgezind.nl’ heeft in de zomereditie een interview geplaatst met Désanne van Brederode. De doopsgezinden geven daarmee een aardige introductie in het denken van de filosofe, die ook één van de inleiders is bij het symposium ‘De oecumenische Christuscode’, bij het afscheid van voorzitter Henk van Hout en vice-voorzitter Marius van Leeuwen. Hieronder een fragment van het gesprek.
Van Brederode houdt er een actief religieus leven op na en houdt zich in haar werk als schrijver en spreker veel bezig met thema’s rondom geloof, spiritualiteit en filosofie. Ze heeft er dus niks op tegen als ook anderen hier druk mee bezig zijn. Maar de manier waarop velen dat doen, stoort haar. In boeken en artiekelen schreef ze in stevige bewoordingen over mensen die via cursussen, retraites in een klooster of coaching-sessies voortdurend bezig zijn hun spirituele leven te verrijken.
Interviewer Jan Willem Stenvers: ‘Wat is er erg aan mensen die spiritualiteit aan hun leven willen toevoegen?’
Désanne van Brederode: ‘Helemaal niks, maar er wordt tegenwoordig een soort knip gezet tussen het ‘echte leven’ en spiritualiteit. Ik zie mensen die zich helemaal kapotwerken en op smart-phones zitten te klooien, en zich vervolgens een dag in de week, of twee weken per jaar terugtrekken en van alles aan zingeving gaan doen. Alsof er bovenop ‘het leven’ af en toe een toefje slagroom moet komen met wat spiritualiteit. Terwijl ik denk dat je spiritualiteit en zingeving hoort te beleven in het echte leven. Dat spiritualiteit ook die glimlach is die je bij een onbekende op het gezicht tovert na een kort gesprekje, – misschien heb je zijn of haar dag heel goed gemaakt’.
Interviewer Jan Willem Stenvers: ‘Maar wat is er dan mis mee dat mensen behoefte hebben aan dat toefje slagroom?’
Désanne van Brederode: ‘Er bestaat tegenwoordig een soort spiritualiteit waarin je als een koers omhoog gaat, omdat je na jaren oefenen goed bent geworden in een meditatieoefening, of bepaalde kennis hebt vergaard. Persoonlijke ontwikkeling om de ontwikkeling, alsof het om presteren, om topsport gaat. Je denkt: ‘Goh, ik ben al een heel eind opgestegen uit de waan van de dag. Wat ben ik goed bezig’. Dat is ontzettend ik-gericht. Als de schepping jou werkelijk interesseert, heb je aandacht voor de mensen en dingen om je heen. Niet om er zelf iets mee te winnen, maar omdat je de wereld om je heen belangrijk vindt. Waarom zou ook spiritualiteit iets moeten ‘opleveren’? De economische term alleen al….’
Interviewer Jan Willem Stenvers: ‘In stukken die u hierover schrijft noemt u mensen die op deze manier naar zingeving zoeken ‘misdadig’ en ‘lege zielen’. Dat is best pittig’.
Désanne van Brederode: ‘We hebben steeds meer aandacht voor onze eigen kwetsbaarheid en dat is best goed. Maar parallel daaraan zie ik een soort onverschilligheid-tot-in-het-bot. Zo van ‘elke crisis is een kans’ en ‘op leed plakken we een pleister met een nieuw boek of cursus’. Sommige mensen zeggen rustig tegen iedereen met pech: ‘dan had je maar positiever moeten denken’. Of ze zíen leed gewoon niet meer. Maar je kunt zoiets niet zeggen tegen vluchtelingen uit Syrië in een kamp dat ook nog in de hens vliegt. Dat is meedogenloos, maar dat voelen mensen nauwelijks meer aan. Met hun zogenaamde kennis en spiritualiteit zien ze de wereld om zich heen niet meer’.
(…..)
Van Brederode is even stil, kijkt heel even weg en zoekt dan naar woorden. ‘Het … zou kunnen … dat wij in het westen misschien niet meer aan eindigheid durven denken. Er lijkt zo’n tendens te zijn van: even op je kiezen bijten, maar daarna wordt het beter. Terwijl ik denk dat een sterk bewustzijn dat dingen kapot kunnen, heel waardevol kan zijn. Bijvoorbeeld het besef dat er ooit een moment kan komen waarop je geliefde er niet meer is. Hoe laat ik mij zien aan die ene persoon? Hoe geef ik zijn of haar leven waarde? Doordat we ons zo goed willen voelen in een ‘eeuwig nu’, verdwijnen die vragen naar de achtergrond’.
Foto’s: doopsgezind.nl (Michel van Bergen)
Wie het symposium wil bijwonen op woensdag 9 september van 14.15 uut tot 17.00 uur kan zich opgeven via rvk@raadvankerken.nl. Er zijn geen kosten aan verbonden. De bijeenkomst vindt plaats in de Bergkerk in Amersfoort, dr. A. Kuyperlaan 2. Naast Désanne van Bredero zal het woord worden gevoerd door dr. Arjan Plaisier en door prof. dr. Nico Schrijver.