De Raad van Kerken voert een beleid ten aanzien van het Midden-Oosten wat je bij slechts weinig andere organisaties in Nederland aantreft. Je zou het zelfs een niche-wereld kunnen noemen. De kerken proberen samen op te trekken met joden en moslims op landelijk niveau en zo samen de situatie in landen als Irak, Syrië en Palestina te analyseren. Op die manier proberen de vertegenwoordigers van de drie religies te laten zien dat het mogelijk is om zorgvuldig te werken met elkaar. Wellicht dat de samenwerking op onderdelen een spiegel kan zijn, dat hopen de deelnemers in ieder geval, waar men waardering voor op kan brengen in andere landen en in andere situaties.
Moslims, joden en christenen – verenigd in het Caïro-overleg – realiseren zich dat er heel veel organisaties en mensen zijn die zich betrokken weten bij de slachtoffers van het oorlogsgeweld in het Midden-Oosten. Talloze Nederlanders leveren een financiële bijdrage via één van de hulporganisaties; mensen sturen brieven waarin ze aandringen op meer solidariteit met slachtoffers en via de media laten vele analisten zien hoe men tegen voortwoekerend geweld aankijkt in Irak, Syrië en Palestina.
De godsdienstige organisaties zoeken naar middelen om het eigen geluid inhoud te geven en proberen daarbij dat segment te vinden, wat anderen niet of in mindere mate (kunnen) aanroeren. En ze vinden dat in de onderlinge saamhorigheid op landelijk niveau. De verschillende koepelorganisaties hebben de afstemming opgeschreven in een verklaring. Juist die coalitie maakt de verklaring die joden, moslims en christenen nu hebben opgesteld over het Midden-Oosten aanvullend op al die andere goede initiatieven die er al zijn. Het is een gezamenlijke verklaring van drie monotheïstische religies op landelijk niveau en daarmee tegelijk een unieke verklaring. Trouwens ook internationaal is een dergelijke coalitietekst bijzonder.
Vuur kan dienen om brand te stichten, vuur kan ook dienen om je te verwarmen. Met dat beeld proberen de religies verenigd in het Caïro-overleg te laten zien dat er begrippen zijn die zowel positief als negatief gebruikt kunnen worden. Dat geldt ook voor religie. Religie kan verdieping geven aan een mensenleven. Religie kan ook worden misbruikt om de eigen positie te versterken. Je kunt de zin van religie op zichzelf niet afmeten aan het misbruik. Wel is het van belang om het verkeerde gebruik steeds weer aan de kaak te stellen. De verklaring wil daaraan woorden geven.
De exacte tekst luidt als volgt:
Verklaring van het Caïro-overleg
20 augustus 2014
Voor ons, moslims, joden en christenen in Nederland, is godsdienst als een vuur. Je kan je eraan verwarmen, maar helaas zijn ook er mensen die religie gebruiken om brand te stichten. Op dit moment worden we opnieuw geconfronteerd met brandhaarden in het Midden-Oosten, waarbij religie een rol speelt. Maar het conflict tussen Israël en Hamas, tussen IS(IS) en de overheden van Syrië en Irak heeft daarnaast ook een politiek -, maatschappelijk- en sociaal karakter.
In het Caïro-overleg ontmoeten vertegenwoordigers van de 3 monotheïstische godsdiensten elkaar regelmatig. Wij zijn ervan overtuigd dat de kernboodschap van jodendom, christendom en de islam de vrede dient. Wij zien onze medemensen op aarde als onze naasten die we moeten liefhebben en bijstaan.
Wij wensen in Nederland onverkort vast te houden aan de beginselen van de democratische rechtstaat en het handhaven van mensenrechten. Daarom zijn wij voor vrijheid van meningsuiting, maar binnen de grenzen van de wet en wij veroordelen uitlatingen die het bestaansrecht van minderheden in dit land ter discussie stellen.
Wat er in Israël en in Gaza gebeurt, is hartverscheurend. Wij zijn ons er van bewust dat sommige mensen in Nederland meer solidair zijn met Palestijnse burgers en anderen meer met de burgers in Israël. Wij vinden het belangrijk om dat in vrijheid kenbaar te kunnen maken, maar zonder elkaar te verketteren of tot zondebok te maken. Jodenhaat en islamofobie zijn hierbij beide ontoelaatbaar.
Naast dit conflict zien wij in het Midden-Oosten ook een grote interne machtsstrijd tussen verschillende groepen, waarvan het wrede geweld van IS(IS) de meest extreme uiting is. Dat onmenselijke geweld veroordelen wij.
Als Caïro-overleg willen wij in Nederland een bijdrage blijven leveren aan het vergroten van de kennis van wat ons beweegt. Wie de ander kent zal hem of haar niet verwensen. Wij doen dat door een permanente bezinning op wat wij vanuit de bronnen van onze religies kunnen bijdragen en door ideologieën te blijven ontmaskeren die zich wel van religieuze taal bedienen, maar intussen tot geweld oproepen. Binnen de verschillende religieuze groepen wordt ook voortdurend gebeden om vrede en verzoening.
Foto: Het Caïro-overleg is diverse keren bijeen geweest in de achterliggende weken, vaak in wisselende samenstellingen; hier een smaldeel tijdens een bespreking in de blauwe moskee in Amsterdam; joden, moslims en christenen in gesprek in de islamitische gebedsruimte