Zelden lopen mensen zo traag de kerk uit. Alsof ze woorden willen inhaleren vanuit de wegstervende akoestiek. Het toont de betrokkenheid van de mensen bij alles wat zich rond de vlucht MH17 heeft afgespeeld. Woensdag 23 juli vond de bijeenkomst van bezinning en gebed plaats. Veel mensen hebben de registratie via radio en televisie gevolgd. Het laat zich raden dat er zich het nodige heeft afgespeeld in technische zin, voordat de life-beelden naar de huiskamer konden worden verstuurd.
Het moment van bezinning en gebed van woensdag 23 juli heeft veel mensen met elkaar verenigd in het verdriet rond de dood van 298 mensen, die niet dood hadden mogen zijn. Al vroeg die woensdag is het een drukte van belang in de kerk. Technici lopen door elkaar heen. Timmerlieden bouwen een presentatietableau voor in de kerk waarop ze een kruis vastplakken; ze schroeven er ook kaarsen op. De kaarsen worden later aan het begin van de dienst door familieleden aangestoken terwijl het koor zingt over een licht dat nooit meer dooft.
Tussen de apparaat-mensen kriskrassen de inhoudelijke mensen zonder eelt in de handen. Het zijn de voorlichters, de journalisten, de regie-assistenten. Zij slepen de moderamenleden van de Raad om beurten langs de diverse mediaconcortia. Van RTV-Utrecht naar RTL. Van NOS-Journaal naar Amersfoortse Courant. Henk de Roest, een hoogleraar, is langs gekomen, geregeld door voorlichting, om iets voor Nederland.nl te zeggen. Reinder van Dijk, voorlichter RKK, legt in vloeiend Engels iemand van CNN uit hoe de liturgie in elkaar steekt. Later zal CNN parallel belden uitzenden van de aankomst en het transport van de lichamen en de kerkdienst in Amersfoort. Daar tussendoor scharrelen Daniël Gillissen van het Nederlands Dagblad en GertJan Kleinjan van Trouw om zelf een journalistiek kostje bij elkaar te sprokkelen. GertJan heeft de taak om de indrukken vanuit het perspectief van een persoon te vertellen, alles in een quote en niet langer dan 250 woorden.
Ingrid Nagel, de verbale coach, grijpt de diverse sprekers in de kraag. Ze moeten hun tekst aan haar voorlezen, en ze doet stijlsuggesties. ‘Zou deze alinea niet gewoon weg kunnen?’ ‘Moet je echt Amen zeggen aan het einde?’ Na haar werk volgt er zoiets als een generale. Wie het rommelige geheel meemaakt, kan zich amper voorstellen dat dit tot een vloeiend geheel zal worden wat binnen een uur is afgerond. De microfoon werkt niet. Een vrouw is onverstaanbaar door de muziek. Iemand is niet komen opdagen. De preek wordt afgehamerd. ‘Hebben we nu genoeg van gehoord’.
Dan om zes uur gaan de deuren open. Het wordt spannend om te zien hoeveel mensen er komen. Er zijn drie scenario’s. Het meest normale is gewoon een kerk goed gevuld. Er is ook een minimaal scenario. Dan moeten mensen bij elkaar worden gezet in een vlak voor de preekstoel. En een maximumscenario als het niet meer past, kunnen mensen op het plein via grote schermen de ontmoeting volgen. ‘Wat er gedaan zal worden als er ouderen buiten moeten blijven die flauwvallen van de hitte’, wil een journalist weten. Of het klopt dat er extra water is ingekocht voor mensen in de kerk en ook voor buiten. De gemeente Amersfoort, die overigens meer dan voortreffelijke medewerking verleent, heeft eerder de dag al opdracht gegeven om niet heel actief voor de media mensen meer uit te nodigen. Het zou oncontroleerbaar kunnen worden. Omstreeks kwart voor zeven is wel duidelijk dat de toestroom de kerk goed vult en dat een kleine overloop zelf al voor het plein en de zon kiest. De schermen geven een goed beeld en op het plein is inmiddels het logo van een vliegtuig met bloemen gelegd waar mensen bloemen bij kunnen neerleggen.
De dienst begint klokslag zeven uur. Eerst is er een voice-over en zijn er beelden. Dan heet Jannie Nijwening de mensen welkom. Een integere, uitnodigende stem. Spannend is het als enkele nabestaanden aan het woord komen. De persoonlijke betrokkenheid klinkt in iedere lettergreep door. En er is muziek. De tekst over namen. Schitterend ingevlochten in de gebeden die Arjan Plaisier heeft geschreven. ‘I still cry’ met harp gezongen door Iris Kroes en later uitvoerig door RTL besproken en bejubeld en als dragende melodielijn onder de beelden van de dag geplaatst. Dan na een overdenking van vijf minuten klinkt ook het zeker bij rooms-katholieken zeer bekende In paradisum uit het Requiem van Gabriël Fauré. Ieder heeft wel een familielid dat op de tonen van het In paradisum is uitgedragen.
Aan het eind van de viering als Jannie Nijwening de zegen heeft uitgesproken worden de bezoekers uitgenodigd een bloem mee te nemen en bij het gestileerde vliegtuig voor de kerk te leggen. De mensen die daar de dienst hebben bijgewoond vormen als het ware een symbolische haag, een ereboog voor de mensen die de symbolische eer bewijzen.
Foto: Een vader legt zijn twee kinderen uit waar het opbouwwerk op het plein ’s middags voor dient.