Ir. Jan van der Kolk, voorzitter van de werkgroep Vluchtelingen van de Raad van Kerken, heeft de bijeenkomst bijgewoond van de Europese commissie voor migranten (CCME, Churches Commission on Migrants in Europe). De algemene assemblee van de CCME vond plaats in Sigtuna in Zweden, van 26 tot en met 29 juni dit jaar. Jan van der Kolk vertelt zijn ervaringen.
De bijeenkomst, 50 jaar na oprichting, stond in het licht van de vele conflicten en slechte situaties in de wereld, waardoor de aantallen vluchtelingen nu groter zijn dan ooit sinds 1945.
Dit, terwijl migratie, om een veelheid van redenen, zo oud is als de mensheid en een ‘natuurlijk mensenrecht’ is, maar het maatschappelijke en politieke klimaat rondom migratie en vluchtelingen in Europa uiterst moeizaam is geworden. Dit, ondanks de inspanningen van velen om de Europese waarden ook in dit opzicht hoog te houden. Kerken gaan daarin vaak voorop, en CCME speelt daarin Europees een zeer gewaardeerde en vaak gezaghebbende rol.
In de 50 jaar van zijn bestaan heeft CCME zich ontwikkeld van een organisatie gericht op gastarbeiders tot een die een stevige bijdrage levert aan de discussies en beleidsvorming op de terreinen van migratie en vluchtelingen.
In de bijeenkomst waren ook vertegenwoordigers van de Middle East Council of Churches en de All African Council of Churches met belangwekkende bijdragen over de situaties waar zij direct mee te maken hebben, problemen die honderden malen groter zijn dan in Europa. Alleen al Libanon met 4 miljoen inwoners en al decennia grote aantallen vluchtelingen, heeft er recent 1,5 miljoen uit Syrië bij gekregen. Mensen, waarvan velen zeer dramatische ervaringen hebben doorleefd. Dat zet uitspraken van sommige Europese politici wel in een schril licht.
In de Verklaring die aan het einde van de bijeenkomst is aangenomen (bijlage) is dit krachtig uiteengezet.
Boeiend in CCME is de actieve participatie van ‘migrantenkerken’ en -organisaties. Een aantal van hen kan geen lid worden van de CEC, wat een van de problemen is bij verdere integratie.
De WCC had opnieuw een waardevolle inbreng en is onder meer nauw betrokken bij de grote problemen van staatloosheid, ook voor Nederland een zeer aangelegen onderwerp.
Werkprogramma
In de afgelopen jaren heeft CCME een groot aantal betekenisvolle bijdragen geleverd waar ook Nederlandse kerken, en breder, veel aan hebben gehad. Juist door de gezamenlijke belangenbehartiging op EU niveau op deskundige en gewaardeerde wijze komt dit tot uiting, maar ook door het faciliteren van uitwisselen van ervaringen tussen kerken en organisaties. De ondersteuning van de klacht van de PKN in Europa is er een voorbeeld van. Ook in het nieuwe werkprogramma dat is vastgesteld vinden we de thema’s terug die ook voor de Nederlandse Raad van Kerken zeer relevant zijn: gezamenlijk asielbeleid, menswaardige opvang, speciale positie van kinderen, recht op ontwikkeling, detentie, bekeerlingenproblematiek, re-entry bans, aandacht voor intra-Europese migratie waaronder Roma .
Nederland had in werkprogramma en verklaring een grote en breed gedragen inbreng.
CEC-CCME
Veel tijd en energie is gestoken in de discussie van verdere integratie van CEC en CCME. Helaas was van de zijde van de CEC geen consistente lijn te bespeuren en is bovendien de CEC zelf nog weer bezig met stevige interne veranderingen, waardoor op dit vlak geen vooruitgang is geboekt. Wel is er veel aandacht aan besteed om zorgvuldig naar de CEC te communiceren en geen negatieve stappen te zetten. Hoewel de CEC onlangs opnieuw heeft vastgelegd veel aandacht te willen hebben voor de zaken rond migratie en vluchtelingen werd het gesprek helaas van de zijde van de CEC niet over de inhoud gevoerd., en niet over de hobbel van het lidmaatschap van CEC en CCME die in de huidige situatie niet kunnen samenvallen.
Jan van der Kolk
Sigtuna, 29 juni 2014
Tijdens de bijeenkomst is een verklaring vastgesteld. Hieronder eerst een Nederlandse vertaling en dan de oorspronkelijke Engelse tekst.
De 19e Algemene vergadering van de Commissie van Kerken voor Migranten in Europa werd gehouden in Sigtuna, Zweden, van 26 tot 29 juni 2014. De leden hebben de volgende algemene verklaring aangenomen:
Europa is verrijkt door historische patronen van migratie en heeft zijn tegenwoordige gestalte gekregen vanwege vestiging van mensen uit verschillende achtergrond. Migratie is altijd een onderdeel van het menselijk bestaan geweest. Maar op het ogenblik zijn er meer mensen dan ooit onvrijwillig onderweg ten gevolge van conflicten, verslechtering van het leefmilieu of gebrek aan toekomstperspectief voor henzelf of hun families.
Terwijl de meeste vluchtelingen binnen hun eigen land een veilig heenkomen zoeken of tijdelijk onderdak vinden in buurlanden, verliezen velen hun leven bij pogingen om grenzen over te steken. Intussen verhogen Europese landen voortdurend grenzen en veiligheidsmaatregelen tegen hen die bescherming nodig hebben. Op deze manier wordt Europa een achter hekken opgesloten gemeenschap. De reactie van Europa op de toenemende problemen kan worden beschreven als onsamenhangend, verdeed, egoïstisch en onmenselijk.
25 jaar nadat de Berlijnse Muur is gevallen zien we veel nieuwe muren gebouwd worden. En in toenemende mate worden interne grenzen ingesteld die mensen uitsluiten van vrije verplaatsing en opname in de samenleving. Dit betreft vooral minderheidsgroepen. Sommige van deze grenzen zijn zichtbaar, andere onzichtbaar. Angst wordt gevoed en misbruikt om het versterken van grenzen te rechtvaardigen. Dit heeft geleid tot steeds hogere muren en meer repressieve maatregelen, zoals het systematisch gebruik van detentie en het onmenselijk en vernederend behandelen van ingesloten mensen.
Als kerken en aan kerken gerelateerde instellingen roepen wij daarom op tot een verandering in houding ten aanzien van migratie, in overeenstemming met gezamenlijke Europese waarden. Dit betekent ook een werkelijk menselijke benadering bij het beschermen van vluchtelingen volgens de betreffende Europese en internationale verdragen. Dit betekent ook wettelijke garanties voor een veilige toegang tot Europa voor hen die bescherming nodig hebben.
Wij roepen op tot een gemeenschappelijk Europees asielsysteem dat fatsoenlijke ontvangst betekent en ook een gezamenlijk hervestigingsysteem dat de mens en zijn of haar waardigheid centraal stelt in de procedures. Daarom roepen we Europese regeringen op om zich ook in te zetten voor politieke stappen die oorzaken van gedwongen migratie aanpakken.
Wij dringen er met klem op aan dat Europese regeringen in het bijzonder verantwoordelijkheid nemen voor de situatie van kinderen, de meest kwetsbare groep, die vaak beroofd worden van basisveiligheid, een gewoon gezinsleven en scholing.
Als leden van CCME verbinden wij ons er zelf toe om voort te gaan in het overschrijden van grenzen en scheidingsmuren neer te halen. Op dezelfde manier roepen we kerken in Europa op om verscheidenheid te waarderen, om gastvrije gemeenschappen te bevorderen zowel binnen hun eigen structuur als breder in de samenleving.
Sigtuna, Zweden, 29 juni 2014
Ter vergelijking hier de Engelse tekst:
Public Statement
The 19th General Assembly of the Churches’ Commission for Migrants in Europe (CCME) was held in Sigtuna, Sweden, 26-29 June 2014. The members have adopted the following public statement:
Europe is enriched and shaped as it is today because of historical patterns of movement and settlement of people; migration has always been part of human existence. However, more people than ever are currently on the move as a result of conflicts, environmental degradation, lack of future for themselves and their families. While most refugees are internally displaced persons or find temporary shelter in neighbouring countries, many lose their lives trying to cross borders. Meanwhile European countries are constantly increasing barriers of security measures for those in need of protection, becoming a “gated community”. Its responses can be described as incoherent, divided, selfish and inhumane.
25 years after the Berlin Wall came down we see many new walls built. Even more internal borders have been set up within Europe preventing people from free movement and social inclusion. This applies particularly to minority groups. Some of these borders are visible, some are invisible. Fears have been fuelled and exploited in order to justify the reinforcement of borders. This has led to even higher walls and more repressive measures, such as the systematic use of detention as well as the inhumane and degrading treatment of detainees.
As churches and church related agencies we therefore call for a change of attitudes regarding migration in accordance with common European values. This also implies a truly human approach to refugee protection in line with the relevant European and international conventions. This includes legal and secure access to Europe for those in need of protection.
We advocate for a Common European Asylum System including decent reception conditions as well as a Common European Resettlement Scheme that puts the human being and his/her dignity at the centre of the processes. Therefore, we call upon the European governments to embark upon policies that aim to address the main causes for forced migration.
We urge the European governments to take responsibility in particular for the situation of minors, the most vulnerable group, who are often deprived of basic stability, a full family life and education.
As members of CCME we commit ourselves to continue to go beyond borders and to pull down walls of separation. In the same perspective we call on churches in Europe to value diversity, to promote inclusive communities within their own structures and in the wider society.