Er waait een oecumenische wind door de kleine protestantse kerken in Nederland. Het gaat om een samenwerking van in ieder geval drie reformatorische kerken die vanaf het grondvlak steeds meer gestructureerd wordt. Ook in de vorige eeuw waren er allerlei samensprekingen, maar op dit moment kiest men ook voor formele samenwerkingsteksten en geïntegreerde of samen vergaderende onderdelen van de kerk. Dat is een wezenlijk nieuwe stap.
Sinds enkele maanden is de website www.kerkelijkeeenheid.nl in de lucht. Daarin laten de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Christelijke Gereformeerde Kerk en de Nederlands-Gereformeerde Kerk zien waarin ze samen optrekken. De drie kerken hebben elk hun deputaten (deskundigen) voor eenheid. En die hebben de krachten weer gebundeld in een DOE (afkorting voor Deputaten-Overleg Eenheid).
De deputaten laten zien dat er op landelijk niveau toenaderingen bestaan van de drie kerken met onder meer de Hersteld Hervormden. En er zijn gesprekken met de Gereformeerde Gemeenten.
Relatief nieuw is de integratie van kerken en gemeenten op plaatselijk vlak. De deputaten spreken over samenwerkende gemeentes. Dat zijn gemeentes die elkaar volledig erkennen als kerk van Christus en daarom elkaars attestaties aanvaarden, elkaars leden toelaten tot het avondmaal, elkaars tucht erkennen, openstaan voor kanselruil en gezamenlijke vieringen en ook op andere terreinen samenwerken.
Sinds vorig jaar is er een samenwerkingsgemeente van Gereformeerd vrijgemaakt en Christelijke Gereformeerde Kerk in Rotterdam-Zuid. In 2009 is er een samenwerking gevormd in Deventer van Christelijk-Gereformeerd, Nederlands-Gereformeerd en Gereformeerd vrijgemaakt. In Zoetermeer bestaat sinds 2006 een samenwerkingsgemeente van Christelijk-Gereformeerd en Nederlands-Gereformeerd. En in Woerden werken de vrijgemaakten en de christelijk-gereformeerden samen in een samenwerkingsgemeente. Surhuisterveen bundelt eveneens vrijgemaakt en christelijk-gereformeerd.
De kerken kennen onderling wel verschillen. Zo hebben de Nederlands-Gereformeerden in Apeldoorn de vrouw in het ambt. Dat is lastig, omdat de kerk samenwerkt met de Christelijke Gereformeerde Kerk ter plaatse en die kent geen vrouw in het ambt. Men heeft er een overeenkomst over gemaakt en getekend. De inhoud komt er op neer, dat men zich aanpast bij de ontvangende kerk. Als de Nederlands-Gereformeerden op bezoek zijn bij de Christelijke Gereformeerde Kerk ziet men af van de vrouw in het ambt en als de situatie omgekeerd is, gelden de regels van de Nederlands-Gereformeerden.
Het kaartje laat zien waar christelijk-gereformeerde kerken te vinden zijn; hoe groener het gebied hoe groter de gemeente. De band loopt midden over Nederland met het accent – vanzelfsprekend – op de noordelijke kant (het kaartje is overgenomen van Wikipedia).