‘Met de komst van paus Franciscus heeft het Vaticaan schijnbaar een radicaal nieuwe koers ingeslagen. Paus Benedictus, die narrig de laatste pilaren van het katholicisme omklemde, heeft plaatsgemaakt voor een olijke man. Een vriend van diertjes. Een man met een Renaultje 4 uit 1984. Een paus die er lustig op los twittert in klare taal en zich laat vereeuwigen op selfies. ‘War never Again! Never Again War’, tweette hij bijvoorbeeld naar aanleiding van Syrië. ‘You rappin’or something?’ vroeg één van zijn volgers hem terug’.
De Bali in Amsterdam hield donderdagavond 28 november een ontmoeting over de marketing van de nieuwe paus. ‘De nieuwe paus is meer knuffelbaar dan al zijn voorgangers bij elkaar’, vertelde het affiche van te voren. Als argumenten werden zijn eenvoud en zijn eigengereidheid genoemd. Hij sluit nauw aan bij de Europese hipsteridealen van recycling en authenticiteit. Het Vaticaan heeft zodoende een verduiveld slimme slag geslagen, want de Katholieke kerk leek na all ontuchtzaken en belangenverstrengelingsrellen op sterven na dood. Door de keuze van deze volkspaus zonder fratsen lijken de Papen méér dan gered, aldus de Bali in de publiciteit.
Tijdens de bijeenkomst werd de vraag gesteld of het opgebouwde imago op toeval berust, of dat er spindoctors op een slimme manier een casting hebben verricht. In de bespreking overheerste het gevoel dat het charisma en de toewijding van paus Franciscus de doorslag geven en dat er geen sprake is van een zorgvuldig opgezet complot. Als voorbeeld werd verwezen naar het moment dat hij als gekozene aan het publiek zou worden voorgesteld. Er hingen allerlei kostbaarheden klaar. Maar de nieuwe paus weigerde de rode schoentjes, de kostbare kleren en het gouden kruis en volstond met een witte jurk. ‘Dat kan alleen uit hemzelf komen’, zei Charles Huijskens, financieel communicatiedeskundige, ‘Hij zit in een positie dat hij zich dat kan veroorloven. Hij heeft daar geen consultants voor nodig’.
‘Die man heeft charisma. Die heeft geen spindoctors nodig’, zei ook Nikolaas Sintobin, Jezuïet, net als Franciscus en internetpastor. ‘Ik ken de Jezuïeten als anti-clericaal’, vertelde voormalig communicatiemedewerker van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland Jan-Willem Wits. ‘Hij heeft lak aan imago’s en laat zich niet door de oude communicatie-adviseurs dienen. Hij heeft iemand van de Jezuïeten als perschef. Hij kiest een eigen lijn en dat zal voor sommigen wennen zijn’.
Het forum noemde drie trefwoorden, waaraan paus Franciscus voldoet. Hij hamert op het thema van de armoede. Hij straalt vreugde uit. En hij kiest steeds voor een nederige houding. Hij heeft ook geen moeite fouten te maken’, aldus Sintobin, ‘Hij vraagt om tips. En erkent dat hij in het verleden stommiteiten heeft begaan’.
Sintobin noemde de paus de grootste twitteraar die er bestaat. Hij heeft in ieder geval het grootste bereik. Weliswaar heeft Obama meer volgers, maar de tweets van de paus worden gemiddeld 9000 keer getwitterd en die van Obama 2000 keer. In het Engelse taalgebied is hij de persoon die het meest voorkomt op het internet.
Op de vraag of het voor de oecumene veel verschil maakt wie er paus is, reageerde Jan-Willem Wits dat hij de nieuwe paus hoog acht als het gaat om openheid naar andere tradities. Dat bleek ook uit de zegen die hij ontving van een evangelische leider. ‘Ik denk dat deze paus zegt: ‘Blijf vooral lid van de godsdienst waar je nu bij hoort en doe wel’. Charles Huijskens meent dat paus Franciscus door zijn keuzes gezag afdwingt, niet alleen bij rooms-katholieken, maar ook bij anderen.
De paus gebruikt de buitenwereld om de binnenwereld te veranderen. Hij doet dat heel slim, aldus Jan-Willem Wits. ‘Op een ogenschijnlijk spontane manier, maakt hij zijn opmerkingen, maar hij is wel Jezuïet, er zit wel een strategie, een visie achter. Hij wil van de opsmuk af en die is er in Rome’. Volgens Jan-Willem Wits zou dat ook wel eens de boodschap kunnen zijn van de paus tijdens het ad liminabezoek aan de Nederlanders. ‘Leef het evangelie. Wees niet Roomser dan de paus’.
Aan het begin van de bijeenkomst werden er cijfers genoemd. Negentig procent van de mensen vindt de nieuwe paus sympathiek. Zeventig procent heeft daadwerkelijk vertrouwen in de leider te Rome. De vorige paus werd gezien als iemand uit een studeerkamer; paus Franciscus is veel meer een man van de straat.
Foto:
De vriendelijke paus
Het forum met een foto waarop de paus nog met een oude look is te zien