Ook doorwinterde toerusters knikten elkaar tevreden toe. Met een ongekende vaart voltrok zich de Bijbelstudie. ‘Contekstuele bijbelstudie’, heet het, de Bijbelstudie waarbij de Steven Smyth, secretaris-generaal van de Schotse Raad van Kerken (Acts), de toon zet. Hij heeft een zevental vragen voorbereid, die wisselend in groepjes van drie, groepjes van zes en plenair worden besproken.
‘Wat valt je het meeste op in het stukje’? (What jumps of the page?). Welke karakteristieken kan je benoemen van het verbond, dat God met mensen aangaat? Wat zegt de passage over Gods relatie met mensen en met de schepping?’ Het blijkt dat je met enkele gerichte vragen in zo’n veertig minuten de relevante invalshoeken voor een tekstgedeelte in beeld kunt brengen.
Steven Smyth heeft het vak geleerd van zijn collegae in Zuid-Afrika. Het werd donderdag 26 september in Almere gebruikt als opmaat voor een gesprek over de convenanten. Smyth had een gedeelte uitgekozen uit Genesis, het verhaal van de regenboog als teken van Gods verbond met de schepping. ‘Ik had me niet gerealiseerd dat de aarde als geheel zo’n rol speelt in de consequenties van het verbond’, zei iemand na afloop. ‘Het blijkt maar weer eens dat God zich geen idee laat opleggen’.
Het tweede deel van de bijeenkomst ging over de convenanten, waarvan er in Engeland 160 zijn gesloten en in Schotland 25. Men gebruikt er verschillende woorden voor: partnerschap, verbond, convenant. Zowel op nationaal als op locaal niveau komt het voor in het Verenigd Koninkrijk. Het blijkt een goede verankering te geven van afspraken die partners met elkaar maken. Door je intenties van samenwerking op papier te zetten kan je ook na verloop een evaluatie maken en tot een bijstelling komen. ‘Relaties zijn doorslaggevend’, zei Steven Smyth, ‘en structuren moeten dat ondersteunen’.
Het ‘local oecumenical partnership’ is daarmee geen tovermiddel voor de oecumene, maar wel een manier om de onderlinge samenwerking dieper te verankeren. Merkwaardig genoeg moest Smyth vaststellen dat de teruggang in leden soms ook leidt tot een verminderde interesse in het continueren en verdiepen van het convenant, waar je zou mogen verwachten dat kerken elkaar juist opzoeken als ze wind tegen hebben. Blijkbaar roepen gevoelens van teruggang tegelijk gevoelens op van geborgenheid zoeken in een afgesloten identiteit.
Smyth sloot zijn verhaal bespiegelend af. Hij verwees naar het Godsbeeld, waar drie personen een eenheid vormen. En hij refereerde aan de twaalf discipelen die onderling enorm verschillend zijn, die allerminst ideaaltypen zijn van geloof, maar die toch door Jezus onderling in een verband werden gebracht om grond te geven aan de kerk en het geloof.
Jaap van der Linden, secretaris van de taakgroep Convenanten, ging in op de Nederlandse situatie. De Raad van Kerken heeft twee jaar geleden de taakgroep in het leven geroepen om de erfenis van de polderkring verder te geleiden. De taakgroep heeft met name het principe van de convenanten in Nederland geïntroduceerd. De Nederlanders hebben de kunst afgekeken van de Engelsen die al in 1986 hun eerste convenanten hebben afgesloten. Van der Linden zei de introductie van twee jaar te mager te vinden. Er is meer tijd nodig om mensen het perspectief te laten ervaren en de voordelen.
Klaas van der Kamp vertelde dat de ontwikkelde vragenlijst van de taakgroep op internet zal komen en op die manier kan helpen aan een zelfanalyse van gemeenten. De beraadgroep Geloven en kerkelijke gemeenschap pakt de vraag op hoe de grenzen van bijvoorbeeld rooms-katholieke parochies en protestantse gemeenten nog beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Hij noemde het van belang om een balans te vinden tussen enerzijds de relationele, emotionele component en anderzijds het aanbrengen van structuur.
Margarithe Veen maakte een vergelijking met de kunstenaar Vincent van Gogh, die tijdens zijn leven nog weinig respons kreeg op zijn schilderijen, maar wel een lijn te pakken bleek te hebben, die later velen aansprak.
Majoor Jeanne van Hal heeft leiding gegeven aan de taakgroep die in twee jaar tijd onder meer een brochure heeft gemaakt over de convenanten.
Het materiaal voor de studiemiddag over convenanten is voor ieder beschikbaar. Klik hieronder voor respectievelijk:
Methodiek contextueel Bijbellezen
Voorbeeld van een Schots convenant
Bestuursmodel van een locale oecumenische partnerschap in Schotland (link naar Word-document)
Hoofdlijnen presentatie (link naar Word-document)
Foto’s:
1. Steven Smyth met een symbool van de regenboog op het spreekgestoelte
2. De taakgroep na afloop van de bijeenkomst bezoekt een restaurantje
3. In kleine groep bezig met ‘contextual biblestudy’
4. Majoor Jeanne van Hal opent de bijeenkomst
5. Steven Smyth, Jaap van der Linden en Jeanne van Hal overleggen