‘Binnen de oecumenische beweging is het niet gemakkelijk een eensluidende definitie van zichtbare eenheid te geven, laat staan concrete stappen te zetten. De vruchtbare oogst van oecumenische dialogen is nog niet in klinkende munt omgezet. Dat geldt met name op het punt van ambt en eucharistische gemeenschap’.
Dat schrijft drs. Henk van Hout, voorzitter van de Raad van Kerken in Nederland in een artikel over de Raad voor LUCEpedia. LUCEpedia is een vraagbaak van theologische thema’s en andere onderwerpen belicht vanuit de theologie. Noem het een katholieke Wikipedia. Zelf zeggen de samenstellers van de digitale vraagbaak: ‘LUCEpedia biedt een unieke dienst aan kerk en maatschappij in Nederland door een gethematiseerde ontsluiting van kennis en informatie die binnen de Faculteit Katholieke Theologie aanwezig zijn…’.
Henk van Hout heeft een lemma geschreven over de Raad van Kerken. Hij brengt de doelstelling van de oecumene in beeld. Doorgaand op de gewenste eenheid schrijft hij: ‘Inhoudelijk is de term verbreed door de sterke verbinding met de eenheid van de schepping en van heel het menselijk geslacht, zoals onder meer het geval is in het recente ‘Unity Statement’ van de Wereldraad (Busan, 2013). Ook binnen de Nederlandse Raad van Kerken bestaan hieromtrent verschillende (theologische) opvattingen. Bij alle convergentie en divergentie zijn, in het spoor van Paul Verghese, een orthodox theoloog uit India, tenminste drie algemene constanten aan te wijzen: identiteit – openheid of relatie – en structuren op alle niveaus. Het zoeken naar eenheid in kerk en wereld geschiedt in het spanningsveld van deze drie elementen. Voor sommigen gaat dit proces te langzaam, voor anderen te snel. Maar misschien kunnen we ons in dit opzicht spiegelen aan de indringende observatie van Ernst Lange: “Mensen met elkaar strijdend om de waarheid zijn zoveel interessanter en brengen zoveel meer over de waarheid aan het licht dan de protocollen van de wapenstilstanden en de vredes, die zij sluiten.” Daarbij hebben de kerken er weet van dat ‘eenheid’ altijd eschatologisch open blijft: ze is een voorlopige maar groeiende eenheid, die vernieuwing en correctie nodig heeft. Tegelijk leert de geschiedenis van de Raad van Kerken in Nederland dat de ‘existing fellowship’ bij al het vallen en opstaan een stevig fundament vormt onder het samen optrekken van de kerken in gesprek, gebed en gemeenschappelijke actie’.
Henk van Hout gaat in op de diverse netwerken waarin de Raad functioneert. We geven een uitvoerig citaat: ‘Anders dan wel eens gedacht wordt, was en is de Raad van Kerken geen afdeling van de Wereldraad, zoals de lokale raden dat ook niet zijn van de nationale raad. Jarenlang was hij daar zelfs geen lid van, omdat enkel kerken dat konden zijn. Zodra de statuten van de Wereldraad dat toelieten, werd de Raad geassocieerd lid. Wel laat de Raad vanouds zijn agenda mede bepalen door de aanbevelingen van de diverse internationale assemblees, zoals hij ook anderszins rapporten en projecten van de Wereldraad oppakt. Op Europees niveau is er deelname aan het werk van de Conferentie van Europese Kerken (CEC), opgericht in 1959. De impact daarvan is onder meer terug te vinden in het recente beleidsplan van de Raad (2012-2016) dat sterk geënt is op de uitvoering van de verplichtingen zoals aangegaan in de Charta Oecumenica, het handvest voor groeiende samenwerking van de kerken in Europa (2001)’.
‘In eigen land groeit de samenwerking van de Raad van Kerken met evangelicale, pentecostale en migrantenkerken, ondermeer via het Beraad van Kerken, het Nederlands Christelijk Forum en een strategisch partnerschap met de Evangelische Alliantie. Daarmee krijgt de oecumene van het hart, die uitgaat van een doorleefde relatie met God, een nieuwe impuls, zoals verwoord in de visienota van de Raad uit 2012. De ontmoeting met andere godsdiensten en levensbeschouwingen krijgt structureel vorm via participatie in het zogeheten Caïro-overleg (joden, christenen, moslims) en de beweging In vrijheid verbonden (platform voor de ontmoeting van religies en levensbeschouwingen). Meer maatschappelijke thema’s komen aan de orde in de zogeheten KHV-conferentie (kerken, humanisten, vakbonden), de Kloosterkerkgesprekken (kerken en politici) en in directe contacten met ministeries. Speerpunten door de jaren heen vormen het asielbeleid, armoedebeleid en milieubeleid, toetsstenen vanuit de kerken voor de vraag naar de kwaliteit van de (wereld)samenleving. Deze raadsprojecten vormen een vertaling van het theologisch principe, dat Gods kracht in zwakheid volbracht wordt’.
Wie zelf het hele thema wil lezen en eens wat verder wil bladeren in LUCEpedia: zie www.lucepedia.nl Op de nieuwspagina van Lucepedia zal men ontdekken, dat de digitale vraagbaak stil staat bij het 45-jarig bestaan van de Raad van Kerken, een lustrum waar weinigen zich van bewust waren juni dit jaar.