‘Er is sprake van een crisis in de beschaving’, dat zei ds. Julio E. Murray, bisschop van de (episcopale) Anglicaanse Kerk van Panama en voormalig president van de CLAI (Raad van Kerken in Latijns-Amerika) voor de CEC in Budapest op 4 juli. Murray was uitgenodigd als hoofdspreker tijdens de vijf dagen durende kerkelijke conferentie.
Murray liet zich in zeer kritische bewoordingen uit over de westerse insteek van de economie. ‘Het neoliberale economische systeem heeft een groeiend aantal van verarmde, gemarginaliseerde en vervolgde mensen opgeleverd in de zogenaamde derde wereld – landen’. Murray somde de ellende op die het neoliberalisme heeft veroorzaakt in Latijns-Amerika: ‘de middenklasse is verdwenen, ze verdrinkt in de schuldenlast, de mogelijkheden om de mensen te voeden zijn in gevaar en de armoede groeit’.
Murray maakte duidelijk dat het neoliberalisme de ooit geuite beloften van een betere wereld niet heeft waargemaakt. Dat komt omdat het neoliberalisme werd aanvaard, zonder enige vorm van beperking of regulatie. Een groot deel van de wereldbevolking heeft geen enkele toegang tot de resultaten van de welvaart. ‘Het getuigenis van Jezus is alles wat we hebben om ons te herinneren aan het geloof in de God van leven; en dat is niet te verenigen met deelname aan een systeem dat tot op het bot onrechtvaardig is’.
Er moet een verschuiving komen, aldus Murray, van een cultuur en economie van hebzicht en onbeperkt verbruik naar een cultuur en een economie van het genoeg. ‘De ethiek van genoeg betekent erkenning van limieten in al onze activiteiten: in de economie, in het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, en ook in ons persoonlijk leven en in de presentaties in het publieke leven’. ‘Een persoonlijke ethiek van zelfbeheersing heeft altijd tot het christelijk erfgoed behoort’, aldus Murray.
Murray: ‘In Latijns-Amerika, geïnspireerd door een oud inheemse traditie (Sumak-kawsay) staat het concept van ‘het goede leven’ in contrast met ‘goed leven’. Het laatste model ‘goed leven’ legt ons een hedonistische levensstijl op, elke keer met meer macht, gebaseerd op waarden van consumptie waarbij er geen beperkingen worden geaccepteerd in ambitie, vermeerdering en bevrediging’. ‘We hebben een economie nodig, die mensen dient’.
De Europese kerken en de kerken in Latijns-Amerika voeren al enkele jaren een kritisch gesprek met elkaar. De gesprekken zijn bedoeld om van elkaar te leren. Dr. Ulrich Möller die vanuit Europa deelneemt aan de gesprekken vertelde over de voortgang van de gesprekken. Er bestaan over en weer vooroordelen. Zo worden Europese christenen nogal eens gezien als hardcore kapitalisten en christenen in Latijns-Amerika als marxistisch. Feit is wel, dat de kerken in Latijns-Amerika vooral vragen op de agenda zetten van ‘rechtvaardigheid’, terwijl de Europeanen een voorkeur hadden voor ‘duurzaamheidvragen’.
Guy Liagre, algemeen secretaris van de CEC, kon melding maken van successen. Zo is de Charta Oecumenica inmiddels vertaald in 17 talen. Dit document in Graz aangenomen door zowel de CEC als de Europese Bisschoppenconferentie is ook de basis voor het beleidsplan van de Nederlandse Raad van Kerken. Liagre vertelde verder dat de CEC met een vragenlijst komt, die door theologische faculteiten kan worden gebruikt om de oecumenische basis van de opleiding te toetsen. De commissie voor Church in Society deelde mee dat er in 2014 verkiezingen zullen zijn voor het Europese parlement. De commissie zal met adviezen komen om in gesprek te gaan met mensen die kandidaat staan voor het parlement.
Foto:
Julio Murray
Gezicht op de vergadering
Guy Liagre