Wat gebeurt er als je predikanten uit nagenoeg alle Europese landen bij elkaar zet in een conferentie? Je krijgt al snel een schifting in thema’s; sommige thema’s spelen overal, zoals de vraag hoe je op secularisatie moet reageren; andere vragen zijn meer regio-gebonden, zoals de vraag of het zinvol is dat kerken de doop erkennen die in een andere kerk zijn bediend.
Dat is de conclusie die je kunt trekken nadat Klaas van der Kamp op 17 juni een inleiding hield voor de Europese Predikantenvereniging KEP (letterlijk: Konferenz Europäischer Pfarrvereine und Pfarrervertretungen), de groep is vanaf zaterdag tot woensdag neergestreken in Elspeet voor de driejaarlijkse ontmoeting. Het ging bij de ontmoeting met de secretaris van de Nederlandse Raad van Kerken over de dooperkenning, zoals elf kerken daarvoor een handtekening hebben gezet twee jaar geleden in Heiloo.
Er waren nogal wat predikanten uit Zwitserland, Duitsland en Scandinavië die de probleemstelling rond de doop niet herkenden. ‘We gaan gemoedelijk om met gelovigen van andere kerken en we maken er geen punt van als er mensen over komen uit een andere kerk’, leek het motto te zijn. Andere kerken, zoals een predikant uit Roemenië stelde, dat met name de aanwezigheid van de evangelicale kerken de vraag naar kinderdoop, volwassendoop en overdoop opnieuw op de agenda had geplaatst.
Om het gesprek te openen had Van der Kamp twee stellingen voorgelegd aan de groep. Op de vraag ‘Als kerken elkaars doop erkennen, is het onvermijdelijk dat er andere consequenties zullen volgen’, reageerde de overgrote meerderheid van de groep instemmend. Het doet geforceerd aan om wel te erkennen dat een kerk gelegitimeerd is om te dopen en niet tot andere daden is bevoegd. De stelling ‘In onze kerk komen nieuwe symbolen op om de doop te gedenken’ riep meer ambivalentie op in de groep. De helft herkende de stelling en noemde als voorbeeld onder meer de doopkaars die opnieuw wordt aangestoken op de verjaardag van de doop of bij moeilijkheden en het ritueel om de vinger in het doopvont te dopen bij de doopherinnering en dan een kruisje op het voorhoofd te maken.
In het gesprek van de predikanten ging het ook over de triniteit. Zoals bekend is de trinitarische formule een vast gegeven bij de doop. Daarover was dan ook geen discussie. Maar wel over de vraag of je bij het benoemen van de economische werking van de triniteit mocht uitgaan van een zekere ontwikkeling en een zekere onbevangenheid vanuit de pneumatologie. Een lutherse predikant benadrukte de christologische ingang van de triniteit en de noodzaak mensen voor het kruis te brengen. Van der Kamp stelde dat de drie personen niet tegen elkaar mogen worden uitgespeeld, maar dat er in de context van de Wereldraad in toenemende mate een ingang wordt gevonden via de pneumatologie.
De predikanten hadden maandagochtend gesproken met dr. Olav Fykse Tveit van de Wereldraad. ’s Middags was er een forum waarin naast predikanten uit Noorwegen en Oost-Europa inbreng was van ds. Margarithe Veen van de beraadgroep Geloven en Kerkelijke Gemeenschap.
Foto’s:
1. Opname tijdens een pauze in het kringgesprek.
2. Het bestuur van de KEP bestaande uit: Veldhuizen, Sógor,Rasmussen,Witteveen (Haarlem), Keim, Kolvik.