Paus Franciscus weet met zijn menselijke benadering vele niet-rooms-katholieken aan te spreken en daarmee is hij ook voor hen een innemend gezicht van de kerk. Woorden van die strekking sprak Klaas van der Kamp, algemeen-secretaris van de Raad van Kerken bij de presentatie van het eerste Nederlandstalige boek over de nieuwe paus, getiteld ‘Paus Franciscus. Leven en denken van Jorge Bergoglio’, uitgegeven door Adveniat.
De eerste exemplaren werden woensdag 22 mei uitgereikt in het aartsbisschoppelijk paleis aan de Maliebaan in Utrecht. Een eerste exemplaar ging naar kardinaal Wim Eijk. Natuurlijk vertelde de kardinaal niet op wie hij zelf als stemgerechtigde in de Sixtijnse Kapel had gestemd, hij had immers met de hand op de Bijbel moeten beloven daar niet over te zullen praten. Wel vertelde hij de paus persoonlijk te kennen sinds 2009, toen ze elkaar getroffen hadden bij een vergadering in Rome. Hij had hem ervaren als een zeer rustige, bescheiden man, die zelden het woord nam, maar waar nodig sprak hij en dan sprak hij met wijsheid.
Eijk vertelde dat veel mensen de paus zien als vertegenwoordiger van een nieuwe lente en wat Eijk betreft introduceert de paus daarmee ook het begin van een nieuwe evangelisatie. De paus kiest in zijn optreden voor non-conventionele wegen, aldus Eijk. Hij noemde het feit dat er voor het eerst een Jezuïet als paus is benoemd als voorbeeld en het feit dat de paus niet voor de stichter van de orde had gekozen om een naam te adopteren als paus, maar dat hij de naam van Franciscus heeft aangenomen, die een veel praktischer vroomheid vertegenwoordigt.
Een ander exemplaar werd overhandigd aan pater Eduard Kimman, zelf Jezuïet. Hij roemde de hartveroverende houding van de paus. Paus Franciscus neemt nadrukkelijk de tijd voor mensen, wil hen ontmoeten, en kent zelfs de naam van de portier. ‘Er gaat kracht van hem uit en genade’.
Klaas van der Kamp ontving namens de Raad van Kerken een exemplaar. Hij stelde dat over het algemeen de oecumene het beste verloopt in landen waar twee kerken ongeveer even groot zijn. Deze paus logenstraft deze volkswijsheid, omdat hij – afkomstig uit een meerderheidskerk in Argentinië – , ook tot de verbeelding weet te spreken van mensen uit andere kerken. Dat heeft met zijn menselijke benadering te maken, aldus de algemeen secretaris, die daarbij verwees naar de stukken van de Wereldraad. In de documenten die in Busan aan de orde komen is een openheid naar alle mensen aan de orde. Het gaat God niet om een selecte groep, Hij heeft de hele wereld geschapen. Insiders zeggen dat die openheid naar alle mensen en de schepping mede ingebracht is door de orthodoxen, die naast de christologie inzetten op de pneumatologie.
Van der Kamp ging uitvoerig in op een vraag in het boek gesteld op pag. 176, waar de journalist zegt: ‘Gelooft u dat de christelijke gezindtes dichter bij elkaar zullen komen?’ Jorge Bergoglio antwoordt dan: ‘Allereerst juich ik van harte de stappen toe die al gezet zijn en nog steeds worden gezet in de oecumenische beweging. Als katholieken en protestanten komen we dichter bij elkaar en kunnen we leven met de verschillen. We zoeken verzoening in onze verscheidenheid. Ingaand op uw vraag: naar mijn inschatting kunnen we op dit moment niet denken aan eenvormigheid of volledige eenheid, maar wel aan verzoening in verscheidenheid. Dat houdt in dat we samen de weg gaan, bidden, werken en zoeken naar de ontmoeting in waarheid’.
Van der Kamp stelde voor om aan die laatste zin toe te voegen: ‘en God lof te prijzen’. Hij verwees daarbij naar de noodzaak om niet alleen het Nieuwe Testament met teksten als Johannes 17 serieus te nemen, maar ook het Oude Testament en teksten als Psalm 117.
Foto’s:
1. Omslag van de nieuwe uitgave over Jorge Bergoglio
2. Marjet de Jong spreekt over de uitgave en zal een eerste exemplaar overhandigen aan mgr. Wim Eijk
3. In het aartsbisschoppelijk paleis staan de twee pausen beide op de schoorsteenmantel; hoewel Joseph Ratzinger teruggetreden is, wordt hij nog geëerd. Dr. Eduard Kimman verzekerde de pers dat Ratzinger ook onder de Italianen nog geliefd is en zijn boeken worden nog gelezen. Eijk legde uit, dat opeenvolgende pausen soms om verschillende kwaliteiten worden gekozen en elkaar op een bepaalde manier ook kunnen aanvullen.