Kom op PKN, laat zien waar je voor staat. Wat vind je belangrijker? Het verlangen naar leden of het verlangen naar vrede? Kom op Raad van Kerken. Je verlangen naar wereldvrede is indringender als je grondtoon hetzelfde is. Als we ons inzetten, kan het maar zo weer 1968 zijn of 1989.
Met het enthousiasme van een spandoekzwaaiende Maagdenhuisbezetter en de retoriek van een vakbondsleider nam Kees Tinga woensdag 30 november afscheid als medewerker van Kerk in Actie en als secretaris van de Beraadgroep Samenlevingsvragen van de Raad van Kerken. Vele decennia lang was Kees Tinga belichaming van oecumenische idealen, waarvan vrede, gerechtigheid en heelheid van de schepping in diverse toonaarden steeds weer de as van de ideële draaischijf vormden. Kees liet er bij zijn afscheid geen twijfel over bestaan: wat hem betreft zijn deze idealen actueler dan ooit. Wat hem betreft mag de naam ‘Beraadgroep Samenlevingsvragen’ dan ook ingewisseld worden voor de naam ‘Beraadgroep Gerechtigheid en Vrede’. En met ontzag memoreerde hij aan de jaren 1968, symbool van het studentenprotest en 1989, het jaar dat de muur tussen oost en west werd geslecht.
Het respect voor de jaren zestig vatte Kees Tinga aan het einde van zijn verbale inbreng samen door het inzetten van de tekst ‘All we are saying, give just peace a chance’ op de melodie van het bekende bed-peace-lied van John Lennon en Yoko Ono.
Onvermijdelijk bij een afscheid wellicht bleef de blik nog even langer gericht op de achterliggende jaren waarin idealisme en dadendrang de toon zetten bij de toch altijd al activistisch ingestelde gereformeerde jeugd. Hans Schravesande, jarenlang maatje van Kees onder meer in de werkgroep Kerk en Milieu van de Raad van Kerken, haakte daar op in en refereerde eveneens aan het jaar 1968 als een ‘bron van inspiratie, weliswaar niet met de kwaliteit van een jubeljaar maar wel met een symbolische functie voor de revolte’.
Hans Schravesande stelde in zijn bijdrage aan het centrale thema ‘Give Just Peace a Chance’ dat recht en gerechtigheid nog steeds actueel zijn en de moeite waard voor de kerk om op de agenda te houden. Hij koppelde dat zelf aan de term ‘sjalom’. ‘Sterker dan in het conciliair proces met het thema vrede zijn nu de mensen overal in de wereld in het geheel van hun dagelijks bestaan bij deze vragen betrokken (bijvoorbeeld via de ecologische voetafdruk)’.
Schravesande ging in op de recent gehouden bijeenkomst in Kingston van de Wereldraad van Kerken. Een forse delegatie vanuit Nederland woonde de vredesbijeenkomst bij. Maar of dat zinvol is geweest, betwijfelt Hans Schravesande. ‘Het is de vraag wat Kingston aan nieuws gebracht heeft in vergelijking met het conciliair proces, afgezien van meer aandacht dan ooit voor geweldloze tradities en methodes’. De recent gepromoveerde doctor in de theologie evalueerde de ontwikkeling van de oecumenische theologie. Hij stelde vast dat de vergeetachtigheid in de kerken groot is en dat er van ‘leren vanuit de oecumene’ te weinig sprake is.
Rob van Drimmelen, secretaris-generaal Aprodev Brussel, ging in op de het thema ‘economie van vrede’. Hij liet zien hoe gewelddadigheden aandacht eisen in de economie, van de plantage-arbeid op de Filippijnen en Latijns-Amerika tot de watertoegankelijkheid voor Palestijnen. De kerken hebben hier een verantwoordelijkheid, want je kan het avondmaalsbrood niet loskoppelen van het nuttigen van het dagelijks brood. De Bijbelse God is niet neutraal, hield Van Drimmelen de volle zaal voor. Niet de vraag is aan de orde: Gebeurt God? Ook niet de vraag: Is God dood? Maar: Aan welke kant staat God? Nog steeds dansen mensen om het gouden kalf, wat dan uiteindelijk verwordt tot de heilige koe. Er is culturele ongehoorzaamheid nodig, waartoe ook Luther al opriep, toen hij de mammon ontmaskerde. Niet de secularisatie is de eigenlijke vijand, maar de afgodendienst van de mammon. De economie moet seculariseren in die zin datt de valse goden er uit gejaagd worden.
Herman Noordegraaf, hoogleraar diakonaat aan de PThU, gaf een kort overzicht van de vredesontwikkeling. Hij pleitte er voor om de levensverhalen van mensen serieus te nemen. Greetje Witte-Rang liet een tekst voorlezen, over de vrede tussen de volkeren. Ze maakte duidelijk dat taal essentieel is, dat mensen daar ook zorgvuldig in moeten zijn, ‘want woorden zijn niet veilig’. Tekst die vandaag de vrede wil oproepen, zoals ‘Just Peace’ kan morgen door machthebbers misbruikt worden om het eigen geweld te rechtvaardigen. Zij sloot haar verhaal af met: ‘De oecumene heeft de kerken bij de tijd gebracht en laten we hopen dat we in die traditie kunnen verder gaan’.
Foto’s:
Kees Tinga begroet enkele van de vele gasten
Trinus Hoekstra volgt Kees Tinga op bij de beraadgroep Samenlevingsvragen
Kees Tinga in een ludiek slotoffensief geleid door Kees Posthumus