Ze rolden met z’n twaalven uit een tweetal auto’s. Eerst waren er de kinderkopjes. Daarna volgden zwarte rokken, twee buggy’s en uiteindelijk een reeks van jongens, allemaal in stemmig zwart. Het leek er op dat dit bezoek van de Bible Belt zou uitlopen op een cultuurclash als ze eenmaal het nieuwe museumpark Orientalis zouden hebben leren kennen. Mogelijk hadden ze nog de oude bijbelse taferelen voor ogen die ooit het landgoed sierden. Maar het oude Kapernaüm, waar ooit Jezus de timmermanshamer hanteerde en sprak in de synagoge, is niet meer. Of zou het meevallen en zouden deze mensen in hun zwarte kleding verder geïntroduceerd zijn in de multiculturele samenleving dan het vooroordeel doet vermoeden?
Onlangs heeft prinses Máxima de oude woonplaats van Jezus omgedoopt tot een islamitisch dorpje, betaald door de sultan van Oman, met een moskee, informatie over de zuilen van de islam en vooral informatie die niet het clichématige beeld bevestigt van een islam als vrouwonvriendelijke woestijngodsdienst, maar als een godsbeeld met waardering voor de moeders, hoge achting voor de familie, een religie waar de woorden ‘respect’ en ‘zakat’ (armenzorg) met hoofdletters staan geschreven.
Het is de bedoeling dat de hele erfenis van Piet Gerrits in nog eens vier jaar tijd wordt omgebogen van een christelijk themapark, gestart precies honderd jaar geleden in1911, ineen park waar informatie is te vinden over de diverse godsdiensten en waar mensen zich kunnen oefenen in tolerantie.
Wie het gebouw bezoekt – en dat kan tijdens de verbouwing van dit moment alleen in het weekend als de vrijwilligers klaar staan om de mensen op te vangen – krijgt eerst een binnententoonstelling voorgeschoteld. Het is niet meer een inzage in hoe het schrift tot stand kwam en de bijbel is geschreven. De bezoeker stuit nu op audiovisuele presentaties die laten zien dat de tolerantie alles behalve iets is wat mensen in de genen zit. ‘Veel Nederlanders denken net andersom dan wat ze zeggen’, vertelt een conferencier, ‘ze zeggen Joden-dom, Christen-dom en mo-slim, maar dat bedoelen ze niet’.
Orientalis probeert een bijdrage te leveren aan het introduceren van de diverse religies in zijn humane en de ander waarderende intenties. ‘De hele aarde is een plaats van gebed’, wordt Mohammed geciteerd om te laten zien dat er ook buiten de moskee kan worden gebeden. ‘De islamitische familierelaties zijn er op gericht de rechten van iedereen, ouders, man, vrouw, kinderen en andere familieleden met elkaar in evenwicht te brengen en te houden’. ‘In het gebed zoekt de moslim zuivering van lichaam en geest. Hij opent zich voor de bescherming en vrede van God en ervaart innerlijke rust’. ‘In de islam zijn mannen en vrouwen gelijk, maar niet identiek. Ze vullen elkaar aan’. ‘…de grondwet van Medina bepaalt onder meer dat niet-moslims dezelfde politieke en maatschappelijke rechten hebben als moslims. Ook de vrijheid van godsdienst wordt hierin al vastgelegd’. Dat is opmerkelijk als je beseft dat de grondwet van Medina uit 622 dateert; dat is dan toch bijna duizend jaar ouder dan de unie van Utrecht, waar de Nederlanden de vrijheid van godsdienst op papier een plek hebben gegeven.
Bij de ingang van Orientalis staat de popzanger Frank Zappa geciteerd. Zijn motto zou het motto van de nieuwe opzet van het park kunnen zijn: ‘A mind is like a parachute. It doesn’t work if it isn’t open’. Benieuwd of de bezoekers met de twee buggy’s dat ook zo ervaren; of dat ze denken: Dan toch liever volgende keer maar even doorrijden naar het Afrika-museum; of nog liever naar het Bevrijdingsmuseum.
Foto’s:
Kinderen zijn nieuwsgierig naar de oosterse kruiden, hier bij een zak koreander
Het oude Kapernaüm, nu een dorpje waar men de islam leert kennen
Een oude schets van Piet Gerrits, de ontwerper van het park vanaf 1911; het complex staat inmiddels op de monumentenlijst; op de foto een schets van Gamaliël, in de oecumenische beweging vaak geciteerd om aan te geven dat je elkaar niet voortdurend de waarheidsvraag moet opleggen, ‘wat uit God is, zal God zelf aangeven’. De schets is uitgangspunt voor een muurschildering die in de Cenakel bij het themapark is te vinden.