Als Raad van Kerken voelen we ons geraakt door het bericht dat prof. dr. Anton Houtepen is overleden. Anton is een soort van geweten voor ons in het oecumenische werk. Gelet op zijn werk blijft hij dat. Maar dat is natuurlijk wel anders dan het tot nu toe kon zijn. Als we als Raad, als Moderamen, als Beraadgroep Geloven en Kerkelijke Gemeenschap of als groep van In Vrijheid Verbonden even klem zaten, konden we altijd Anton om advies vragen. Hij heeft menig maal ons over een oecumenische hobbel heen geholpen. Hij wist met zijn enthousiasme voor oecumene, kerk en samenleving ons aanstekelijk te inspireren. We zijn blij dat we onze waardering voor hem hebben kunnen uitdrukken door hem in 2005 de Vlam van de Oecumene te overhandigen, een prijs die we als Raad van Kerken incidenteel uitreiken aan mensen die een bijzondere verdienste voor de oecumene hebben gericht.
Op zaterdag 11 december overleed prof.dr. A.W.J. Houtepen (geboren in 1940 in Etten-Leur). Houtepen studeerde theologie in Hoeven, Nijmegen en Heidelberg. Bij Edward Schillebeecks promoveerde hij in 1973 op het proefschrift Onfeilbaarheid en Hermeneutiek. Tot 1979 werkte hij bij het Diocesaan Pastoraal Centrum van het bisdom Breda. Daarna was hij verbonden aan het IIMO, vanaf 1986 als directeur. Van 1992 – 2004 was hij tevens hoogleraar Oecumenica bij de faculteit Godgeleerdheid van de Universiteit Utrecht. Ook was hij van 1984 – 1994 bijzonder hoogleraar Fundamentele Theologie bij de Faculteit Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
In de Oecumenische beweging, zowel wereldwijd als in Nederland, heeft Anton Houtepen een belangrijke rol gespeeld. Vanaf 1975 was hij intensief betrokken bij het werk van Faith and Order van de Wereldraad van Kerken. Hij was vele jaren een prominent lid van de sectie Geloofsvragen van de Raad van Kerken in Nederland. Voor een groot aantal publicaties en rapporten van deze sectie was Houtepen (mede) verantwoordelijk.
Anton Houtepen was en bleef enthousiast over wat er in de oecumenische beweging is bereikt. Bij het afscheid van Ton van Eijk als voorzitter van de Raad van Kerken in 2008 verzette hij zich tegen het eeuwige gejammer over de geringe vorderingen van de oecumene. “Men moet beseffen dat binnen één generatie een complete herlezing van de belangrijkste aspecten van de christelijke traditie heeft plaatsgevonden. Daarover waren sinds de stichting van het christendom controverses ontstaan die schier onoplosbaar waren vastgeroest”.
Volgens Houtepen zijn de kerken dankzij de oecumenische toenadering elkaar tot zegen geweest en hebben ze geleerd in vreugde te mogen delen in een gezamenlijk erfgoed. Al doende, al lerende van en aan elkaar, al biddende en vierende met elkaar, hebben kerken solidariteit en saamhorigheid ervaren en op veel punten samengewerkt “als waren zij één”.
In een groot aantal publicaties heeft Houtepen getuigenis afgelegd van zijn oecumenische gezindheid. Een belangrijke bijdrage leverde hij aan Oecumene als leerproces. Inleiding in de Oecumenica, hét standaardwerk voor wie zich nader wil oriënteren over de verworvenheden van de oecumenische beweging.
In contacten verbaasde Anton Houtepen zijn gesprekspartners door zijn enorme kennis op allerlei terreinen van theologie en samenleving. Bij hem leidde dat niet tot een negeren van hen die minder goed op de hoogte waren. Integendeel, hij deelde zijn kennis graag en gaf zijn gesprekspartners alle ruimte. Zijn enthousiasme, zijn inzet en zijn kennis hebben veel betekend voor de voortgang van de oecumene in Nederland Wij zullen hem missen.
Namens de Raad van Kerken in Nederland,
Drs. Henk van Hout, voorzitter Raad van Kerken
Ds. Klaas van der Kamp, secretaris Raad van Kerken
U kunt een eventuele reactie hieronder formuleren.