Bezoekers van de kloostergemeenschap Taizé laten in de regel de omgangsvormen van de communiteit achter op de heuvel in de Franse Bourgogne. Met een zekere weemoed verwoordde de studentenpastor Rein Veenboer wat velen aanvoelden bij de bezinning op 29 oktober in Den Bosch op het raakvlak van oecumene en Taizé.
Eva Woerdman, een jonge studente uit Utrecht, vertelde van de gemeenschap die zij vormt in Utrecht. In het fraterhuis komen de bewoners en belangstellenden in de ochtend en in de avond bij elkaar voor een viering in de stijl van Taizé. Op allerlei plaatsen vinden Taizé-vieringen plaats. Maar het is altijd een bescheiden afspiegeling van datgene wat er in de Franse Bourgogne plaatsvindt.
‘Ik heb het idee dat het geheim van Taizé bestaat uit de ruimte die men krijgt voor gevoelens zonder dat er direct discussie hoeft te zijn. Men let niet op eenheid van woorden, maar op eenheid van het hart’, zei een bezoekster.
De bijeenkomst in Den Bosch was georganiseerd door de Katholieke Vereniging voor Oecumene in samenwerking met de Raad van Kerken en de jongerenorganisaties van enkele kerken. De zaal zat vol en dat is een goed signaal ter voorbereiding op de internationale ontmoeting die tussen kerst en Nieuwjaar plaatsvindt in Rotterdam.
Broeder Sebastien, een van de fraters van de leefgemeenschap uit Taizé, vertelde over het begin van de internationale ontmoetingen. Vader Roger, grondlegger van de communiteit in Taizé was ooit met een groep jongeren naar het arme Bari gegaan in Zuid-Italië. De groep werkte mee met de straatvegers en hield korte gebedsmomenten waarop iedereen welkom was. Vele mensen uit de buurt wilden de liturgie bijwonen. Dat bracht hem op het idee om op diverse plaatsen van dergelijke pelgrimages te houden waar vooral jonge mensen bij elkaar komen voor gebed en ontmoeting.
Hij vertelde dat de leefgemeenschap twee aandachtspunten heeft ontwikkeld. Begin jaren zeventig is bewust gekozen voor engagement naar jongeren en engagement naar armen. Dat was in een tijd, aldus Sebastien, dat de kerken zich eigenlijk nog niet goed raad wisten met de kritische instelling van de jongeren. Er was zelfs een zekere angst voor de inbreng van deze leeftijdsgroep. Aanvankelijk dacht de gemeenschap dat de aandacht voor jongeren tijdelijk was. Maar zo in de loop van de jaren tachtig werd hen duidelijk dat jonge mensen zich onlosmakelijk met de identiteit van Taizé hebben verweven. ‘Jongeren zijn een deel van jullie leven geworden’, zei paus Johannes Paulus bij een bezoek aan Taizé in 1986.
Jantine Trapman, een jonge protestantse vrouw die regelmatig gast is in Taizé, vertelde over haar ervaringen. De vieringen in Taizé brachten haar aanvankelijk van haar stuk. ‘Het raakte me vanaf het begin. Het leek overal op en het leek nergens op’. Ze leerde de vieringen kennen van woord en tafel met brood en wijn, of alleen brood. Ze maakte kennis met iconen. ‘Ik was redelijk perplex’, zei ze. ‘Ik ontdekte dat ik de katholieken eigenlijk alleen van de buitenkant kende’. Toen ze een week bleef werd ze ingedeeld in een groepje van mensen die ze niet kende en dat gaf verrassende ontmoetingen. ‘Jongeren zijn erg nieuwsgierig naar elkaar’, aldus Jantine. ‘We leerden elkaar goed kennen in de groep. We probeerden vooral ervaringen te delen. We discussieerden ook. Maar we hoefden elkaar niet te overtuigen van iets’. Ze waardeerde de neutrale omgeving.
Rein Veenboer ging in op het geheim van Taizé. Hij noemde het waardevol dat jonge mensen zichzelf plaatsen in een groter geheel. ‘Je treedt buiten jezelf om zelf tot inkeer te komen’. Jonge mensen zoeken gezamenlijk naar de bron van leven. Omdat de bezoekers vanuit diverse landen komen groeit ook het besef dat je onderdeel bent van de wereldbevolking. Met die indringende ervaringen zal de jongere thuis zich gemakkelijk storen aan de afgeslotenheid die een plaatselijke kerk soms overkomt. ‘Jongeren zijn levendig en dynamisch’ en waarderen de mogelijkheden die Taizé biedt om te zingen en elkaar te ontmoeten.
‘De liederen geven rust’, zei Eva Woerdman die als jongere ook regelmatig in Taizé komt. ‘Het is een creatieve rust, die ruimte geeft voor de ontmoeting met Christus en de ontmoeting met elkaar’.
De internationale pelgrimage in Rotterdam vindt plaats van 28 december tot 1 januari. Er worden meer dan 20.000 jongeren verwacht uit heel Europa, die in gastgezinnen moeten worden ondergebracht in de regio Rotterdam. De organisatie zoekt daarvoor mensen die hun huis willen openstellen. Als het programma begint te lopen vanaf 28 december zijn ook mensen welkom die een dagje willen meedoen om ’s avonds weer naar huis terug te keren. De jongeren uit Europa zijn in de regel tussen de 17 en de 35 jaar. Een dagje Taizé in Rotterdam is niet gebonden aan een leeftijd.
Foto:
Jantine Trapman
Eva Woerdman
Taizé-viering in Den Bosch
Rein Veenboer