Brief uit Genève (2)

Jan Jorrit Hasselaar studeert in Bossey. Hij schrijft in de vorm van een brief aan zijn zus een weblog over zijn ervaringen.

Lieve zus,

De bewoonde wereld is hier een bonte verzameling, schreef ik al in mijn vorige brief. En het wordt steeds bonter. De bladeren aan de bomen rondom Bossey verschieten snel van kleur. De stralende blauwe lucht boven de Alpen vertoont steeds meer grijze tinten en ik ben flink aan het snotteren. De herfst heeft zijn intrede gedaan. Zo ook in de wijngaarden rondom het kasteel. Vorige week hingen ze nog vol met druiven. Nu zijn ze geoogst en tref je alleen hier en daar nog een vergeten druiventros aan. De druiven zijn overigens wel heerlijk vol van smaak. Lekkerder dan in Nederland.

Dat is niet te zeggen van de wijn, die ze van de druiven maken. Die smaakt werkelijk nergens naar. Dit komt doordat de boeren in de omgeving geen wijntraditie kennen. Ze zijn onlangs pas gaan produceren voor de commercie. Voorheen was de wijn alleen voor eigen gebruik. Als je langs komt, dus graag een paar flessen goede wijn meenemen! Vanaf nu kun je trouwens ook je ski’s meenemen. De verwachtingen hier zijn dat het deze week al op de hoogten boven de duizend meter gaat sneeuwen. Het belooft een witte winter te worden.

Niet alleen de omgeving wordt steeds bonter. Ook de gemeenschap in Bossey krijgt steeds meer kleur. Opvallend is dat veel studenten zich sterk identificeren met een kerkgenootschap. Ik ben dit niet (meer zo) gewend en heb dat zelf veel minder. Wat ook steeds meer op gaat vallen zijn de verschillen tussen studenten en kerken. Op dit moment ervaar ik de grootste verschillen met studenten uit de Orthodoxe kerken uit het (Midden-) Oosten. Deze kerken zijn gefundeerd op de bijbel en de dogma’s van de oecumenische concilies (kerkvergaderingen) van de eerste eeuwen (Nicea,  Constantinopel, Efeze, etc.). Gevoel voor context van interpretaties en geloofsbelijdenissen (dogma’s) lijkt deze studenten wat vreemd waardoor gesprekken lastig zijn. Inzichten lijken soms in het beton van de eerste eeuwen gegoten.

Wellicht vraagt een beter begrip van elkaar gewoon meer tijd en aandacht. Waardoor we elkaar in onze verschillende contexten beter leren kennen en waarderen. Daarom wil Ik niet te zeggen dat het volgende voorbeeld voor hen geldt. Misschien is het zelfs wel een heel menselijke neiging om eigen dogma’s absoluut te maken. Mijn gedachten dwalen wel eens af naar een voorbeeld van Willem Barnard. Hij zegt: Neem een stok. Je kunt een stok gebruiken als paaltje in een geitenweidje. Maar je kunt een stok ook in de hand hebben als wandelstok, om er beter mee uit de voeten te kunnen. Op het geitenweidje van het geloof draai je rondjes, vastgelegd aan dat paaltje in het midden. Maar dat is niet de bedoeling van een dogma, van een geloofswoord. Het moet een hulpmiddel zijn, om steun aan te hebben, in vrijheid wandelend! Dogma’s zijn hulplijntjes. Het zijn hulplijntjes om steun aan te hebben in vrijheid wandelend. Of in de woorden van rabbijn Abraham Heschel: “Behalve als ze dienen als bescheiden wegwijzers zijn dogma’s hinderpalen…De onmisbare rol van dogma’s is het ons mogelijk maken er boven uit te stijgen.” 

Ik hoop dat we hier wegen vinden om onze dogma’s te overstijgen en afstanden te overbruggen. Zodat er een vruchtbare interactie ontstaat tussen mensen, culturen en kerken. Gelukkig is daar natuurlijk de tafeltennistafel waar menige vriend (en vijand) gemaakt wordt. Een andere brug is zingen. Zingen is een brug die ze hier bewust proberen in te zetten om elkaar te ontmoeten. Zo kregen we vorige week een zangcursus waarin we uitgenodigd  werden om liederen uit de eigen traditie in te brengen. Natuurlijk is er een groot verschil tussen de energieke liederen van onze Afrikaanse vrienden en de ingetogen en prachtige hymnes uit de Syrische traditie. Niet iedereen wist zich een houding te geven toen de Afrikanen uit hun dak gingen. De docent daagde echter uit om niet op afstand te blijven, maar mee te doen. Of in elk geval de ander te bevragen op de spiritualiteit achter zijn of haar liederen : Waarom deze liederen? Wat betekent dit voor jou?

Lieve zus, natuurlijk kan ik nog veel meer schrijven. Veel leuker is je een beetje ‘live’ deelgenoot te laten zijn. Daarom eindig ik me een lied gezongen door één van de zusters uit Syrië. Ik heb ‘m zelf al proberen mee te zingen. Het is lastig. But if you want to have a try……

Groet uit Genève,

Jan Jorrit

Foto’s uit Bossey van Jan Jorrit Hasselaar

Klik hier voor het geluidsfragment.

Jan Jorrit Hasselaar is geboren in Veenendaal en studeerde theologie en economie aan de Rijksuniversiteit in Utrecht. Hij heeft zijn studie een oecumenisch vervolg gegeven in Bossey van september 2009 tot februari 2010 met circa vijftig andere studenten van over de hele wereld. Voor de Raad van Kerken houdt hij een weblog bij over zijn ervaringen.  In september stond er een eerste brief van hem op deze site; klik hier. Jan Jorrit maakt ook deel uit van de SER-commissie ‘Duurzame ontwikkeling’. Wie meer wil weten over zijn visie over duurzaamheid voor de locale kerken kan terecht bij de website www.duurzamekerk.nl.