Brief uit Genève

Je voudrais shampoo et un tandenborstel, s’il vous plaît. Bij het inpakken van mijn spullen ben ik wat elementaire dingen vergeten. In een supermarkt in Genève zet ik dit alsnog recht. Ik ben nu echt klaar voor mijn studie in Bossey. Bossey is het studiecentrum van de Wereldraad van Kerken. Het ligt verscholen in de bossen rond het meer van Genève.

De Wereldraad is een toonaangevende speler in de oecumene. Van september tot en met februari mag ik hier studeren, wonen, liturgie vieren en sporten met zo’n veertig studenten van over heel de wereld. De bewoonde wereld in het klein. Ik vind het nu al erg boeiend om een aantal maanden deel uit te mogen maken van die wereld: zoveel kleuren, geuren, gelaatstrekken en talen. Dan hebben we het nog geen eens gehad over de dieren, planten en het landschap hier in de omgeving. Een bonte verzameling, die bewoonde wereld.

Oecumene betekent oorspronkelijk ook ‘de (hele) bewoonde wereld’. Later heeft het ook als betekenis gekregen ‘de kerk in de hele wereld’. Het gaat dan om het zichtbaar maken van de beleden eenheid van de kerk. De dichter Willem Barnard vraagt zich echter al ver in de vorige eeuw af of er niet te zwaar getild wordt aan dit oecumenisch streven naar eenheid. “Is het niet vromer, wijzer, te overdenken wat de Heer met die verdeeldheid i.p.v. aan die verdeeldheid kan doen.” Verdeeldheid daagt namelijk uit om tot de kern te komen. Wat is de kern? Het is een vraag die regelmatig bij mij terug zal keren in Bossey. Is er wel een kern?

Willem Barnard ziet in de kerkgeschiedenis twee kernen: synagoge (Jeruzalem) en kerk (Rome). Vanuit Jeruzalem gaat de weg naar de hele bewoonde wereld. Israël als sleutel van de oecumene. Tussen de twee kernen ligt…. Inderdaad Genève, de stad van de Reformatie. De stad waar ik de komende maanden verblijf. Het is misschien goed aan te geven wat ik de komende maanden wil doen in Genève. Dat geeft richting aan ons gesprek de komende maanden. Achteraf kunnen we kijken of het inderdaad hierop is uitgedraaid. Als we Willem Barnard laten uitpraten over de kernen dan doet hij een voorstel voor mijn verblijf. Hij ziet het als last van de Joden om de boeken uit het oude testament te bewaren in de oorspronkelijke taal en in de context van de Talmoed.

De taak van Rome is om de traditie van de apostelen hoog te houden. Het is de taak en last van de afstammelingen van de Reformatie om heen en weer te pendelen tussen Jeruzalem en Rome. Zij moeten ervoor waken dat er niet een nieuw brandpunt ontstaat met exclusieve waarheidsaanspraken. Ze moeten op weg blijven. De opdracht is de taal van de twee brandpunten een spreektaal te laten zijn voor de bewoonde wereld. Open naar alle vier de windstreken.

Lieve zus, van huis uit zijn wij afstammelingen van de Reformatie en dus pendelaars. Ook mijn huidige onderkomen, de Oud-Katholieke Kerk, lijkt mij zo’n pendelaar. De aartsbisschop spreekt zelf van een beweging. Ik heb mijn racefiets bij me en ben aardig getraind door mijn vakantie in de Pyreneeën. Het pendelen zal dus niet zo’n probleem worden.