Kees Nieuwerth, één van de deelnemers aan het verkiezingsdebat in Dudok Den Haag op 14 februari stuurde een verslag over de ontmoeting met kandidaat-Kamerleden.
Het was een mooi initiatief van de Raad van Kerken om deze dialoogbijeenkomst in Den Haag te houden. Bovendien heel goed bezocht, de zaal was afgeladen vol, mensen moesten zelfs staan. En goed dat er zoveel politici waren van verschillende partijen die op de uitnodiging ingingen: Chris van Dam van het CDA, Pia Dijkstra van D-66, Van Leeuwen van Nieuwe Wegen, Ahmed Marcouch van de PvdA, Ronald van Raak van de SP, Jan Renkema van Groen Links, Silvana Simons van Art. 1, Ockje Tellegen van de VVD, Robert Valentine van de Libertarische Partij en Joël Voordewind van de CU.
De gespreksleiders vanuit de RvK, Fred van Iersel en Hillie van de Streek begonnen door eerst de politici te vragen vanuit welke waarden zij politiek bedrijven. Dat was een mooi begin. Sommigen verwezen naar o.m. hun opvoeding, soms ook kerklidmaatsschap.
Genoemd werden eerlijkheid, het nemen van verantwoordelijkheid, het benutten van talenten, zorg voor elkaar, samenwerking, gelijkwaardigheid, solidariteit, barmhartigheid, zorg voor God’ s schepping en ‘anderen behandelen zoals je zelf behandelt wilt worden’.
Een goed begin!
Vervolgens werd een drietal thema’s ingeleid door vertegenwoordigers van de RvK.
Het ging er daarbij om de politici een lange termijn visie, een toekomstvisie vanuit de kerken te schetsen tegenover het –veelal- korte termijn perspectief van de verkiezingsprogramma’s.
Als eerste werd het thema armoede ingeleid door Bisschop van den Hende, voorzitter van de Rooms Katholieke Bisschoppenconferentie. Over mensen die niet kunnen voorzien in hun eerste levensbehoeften, over mensen die daardoor niet volwaardig aan het maatschappelijk verkeer kunnen deelnemen, die zich uitgesloten voelen.
Dat er sprake is van een aanzienlijke groep mensen die te maken heeft met langdurige armoede in een ontwikkeld land als Nederland.
Over een ontmoeting georganiseerd door de kerken over kinderen en armoede. Over het diakonale werk van de kerk. Zelfs kwam even aan de orde of de overheid niet bepaalde projecten van de kerken zou kunnen steunen, ondanks de scheiding tussen kerk en staat….
Dat dit echter de overheid echter niet ontslaat van de fundamentele verantwoordelijkheid mensen een fatsoenlijk vangnet te bieden.
In hun reacties werd o.m. gewezen op de belangrijke rol van onderwijs, zodat jongeren, de tweede of derde generatie, zich aan armoede kunnen ontworstelen. Ook werd gewezen op het feit dat sommige bevoegdheden op dit terrein door de centrale overheid aan de lokale overheden werden overgedragen. Soms met als resultaat dat het beleid in de ene gemeente verschilt van de andere en er een risico is op rechtsongelijkheid bij het verlenen van uitkeringen en ondersteuning.
Het tweede thema, integratie, werd ingeleid door Ds. Karin van den Broeke, synodevoorzitter van de Protestantse Kerk in Nederland. Steekwoorden waren: wie zijn geroepen te helpen wie in nood verkeren, we worden er aan gehouden mensen met respect te behandelen, we mogen delen wat we hebben, er dient een bestaansminimum te zijn voor ieder die hier leeft, iedereen in staat stellen mee te doen, kansen scheppen om te participeren, bed, bad en brood, maar ook onderwijs en toegang tot werk voor vluchtelingen.
Reacties van de zijde van de politici gingen over het aangaan van ongemakkelijke discussies over o.m. angst, wantrouwen, conflictsituaties en het reageren op discriminerende berichten op de sociale media. Kerken werden aangemoedigd deze discussies ook aan te gaan.
Erkend werd dat veel vrijwilligers in de vluchtelingenondersteuning uit kerkelijke kring komen. Vanuit de zaal kwam echter de reactie dat kerkelijk hulporganisaties en hun expertise soms –onder het mom van diezelfde scheiding tussen kerk en staat, het ‘neutraal’ moeten zijn van lokale overheden – bij (opdrachten tot) het verlenen van hulp gepasseerd worden.
Kees Nieuwerth, vicevoorzitter van de Raad van Kerken, leidde het derde beleidsthema in: vredes- en veiligheidsbeleid. Hij stelde dat in de meeste verkiezingsprogramma’s dit thema ruim aandacht krijgt. Maar dan wel in de vorm van veel geld erbij voor defensie en veel geld eraf bij ontwikkelingssamenwerking.
En dit terwijl we ons zouden moeten realiseren dat zolang een groot deel van de wereldbevolking in de zuidelijke wereldhelft leeft in bittere armoede, lijdt onder honger, klimaatverandering en daarmee samenhangende gewapende conflicten , kortom zolang zij niet veilig zijn, wij hier ook niet echt veilig zijn! Gepleit werd voor een andere benadering, die van inclusieve veiligheid: dus juist niet bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, maar actief ondersteunen van de VN duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’ s). Zie voor nadere informatie bijvoorbeeld de website www.samenveilig.earth.
Immers, wat de kerken betreft is het een schande dat er jaarlijks wereldwijd meer dan 1,7 biljoen dollar (!!) omgaat in wapenhandel en –industrie. Bovendien zouden kernwapens, net als ander massavernietigingswapens internationaal verboden moeten worden, ja uiteindelijk zelfs ook oorlog als middel om politieke conflicten op te lossen!
Toen daarna mensen in de zaal gelegenheid kregen om vragen te stellen viel op dat de vragen eigenlijk niet over die grote thema’s gingen, maar over veiligheid en weerbaarheid in engere zin, in het dagelijks leven. De politici maakten –jammer genoeg- hier vervolgens gretig gebruik van door in het geheel niet in te gaan op de majeure thema’s aangeroerd in de geschetste lange termijn visie op vredes- en veiligheidsbeleid. De politici zochten als het ware de ‘veilige’ thema’s in het gesprek, in plaats van de complexe vredesvragen, die over coöperatie in plaats van confrontatie, over wederzijdse ontwapening en wederzijds verzekerde veiligheid: de uitdagingen van de toekomst! De toekomst van een inclusieve vrede!
De gespreksleiders gaven daarom de inleider van dit thema nog één keer het woord.
Hij constateerde dat de politici op thema’s als de zeer hoge uitgaven voor wapens wereldwijd, een mogelijk verbod op kernwapens (waarvoor twee-derde van de lidstaten van de VN zich recent voorstander toonde, terwijl Nederland zich onthield van stemming!) en het uitbannen van oorlog hoegenaamd niet reageerden. De gespreksleiding onderschreef deze conclusie en stelde dat dit onderwerp dan toch nog eens opnieuw geagendeerd zou moeten worden in een volgende ontmoeting tussen vertegenwoordigers van de kerken en de politieke partijen.
Kees Nieuwerth