‘Wit en zwart, bruin en rood….’ Jongeren van de Evangelische Broedergemeente uit Amsterdam zetten aan het einde van de presentatie van het boek ‘Zoektocht in vrijheid’ een presentatie neer waarin ze de pijn van de slavernij en nog aanwezige vormen van discriminatie vertolkten.
De musicalfragmenten gaven een inspirerend slot aan de manifestatie, waarmee het startschot werd gegeven van een jaar van gedenken en vieren. Age Kramer, algemeen secretaris van het Zeister Zendingsgenootschap, beet het spits af. Hij noemde het belangrijk woorden te vinden voor de pijn van de slavernij. ‘Zolang erkenning niet plaatsvindt, zal het spanningsveld met de witte broeder blijven bestaan’, citeerde hij één van de interviews die in de bundel ‘Zoektocht in vrijheid’ een plek heeft gekregen.
‘Ik ervaar in mijn context naast alle hartelijkheid ook altijd een vorm van ongemak’, zei Kramer. Met het ongemak doelde hij op het beladen verleden van witte Nederlanders en zwarte en gekleurde Surinamers; een verleden dat niet altijd bespreekbaar is en nog steeds emotie oproept. De Surinamers moeten beginnen het ongemak bespreekbaar te maken, meent Kramer. De bundel ‘Zoektocht in vrijheid’ met twaalf interviews over het slavernijverleden kan daarbij een rol spelen. Daarna is het aan een kerk als de PKN, meent Kramer, om zoiets te zeggen als: ‘Dit was fout’. Zo’n schuldbekentenis is er nog nooit geweest in 150 jaar tijd. Kramer ziet het allereerst als taak van de PKN, omdat deze kerk destijds de zogenaamd vaderlandse kerk vertegenwoordigde.
Mildred Uda-Lede voerde na Kramer als auteur van het boek het woord. Ze vertelde dat het met name voor ouderen een vaak emotionele reis was om zich over het thema van slavernij te laten bevragen. Jonge EBG-ers waren daar gemakkelijker in. Zij meende dat de tijd rijp is om met het verleden van slavernij in het reine te komen. ‘Als leden van de EBG weten we dat we elkaar mogen vergeven’. Ze hoopte net als Kramer dan ook op een ‘mea culpa’. ‘Zonder spijtbetuiging is er geen vergiffenis mogelijk’, zei de auteur.
Mildred Uda-Lede vertelde dat er onderhuids nog steeds verdriet is. Ze had gehoord van een jongen die meende via oma’s kant geen familie te hebben. Oma was overleden in het besef als jong kind van het ouderlijk huis te zijn weggehaald zonder dat er een lijntje naar familie was. De jongen hoorde op een mbo-instelling in Nederland ineens iemand noemen die dezelfde achternaam had en bij enig speurwerk bleek het om nageslacht te gaan van een broer van oma; oma had er nooit van geweten. ‘Je kunt het leven niet opnieuw doen, maar je kunt wel iets met de ervaringen doen’.
Ds. Christoph Reichel, lid ook van de Raad van Kerken, vertelde in de bijeenkomst iets van de activiteiten die komend jaar op stapel staan. Het is de bedoeling om van 19 – 21 oktober een conferentie te houden waar de geschiedenis als last en als bron van kracht aan de orde komt. Er komt een musical met tekst van Thea Doelwijt en muziek van Denise Jannah, waar tijdens de bijeenkomst al iets van te horen was. Klaas van der Kamp vertelde namens de Raad van Kerken dat ook de andere kerken in Nederland gevraagd wordt om het thema ‘afschaffing van de slavernij’ te bespreken en iets van de ervaringen toe te sturen naar de landelijke Raad. De reacties kunnen dan een plek krijgen in de gezamenlijke kerkdienst op1 juli 2013 in de Koningskerk in Amsterdam, waar de herinneringen aan schuld en bevrijding tot een afronding komen.
Het boek over de slavernij is verkrijgbaar voor acht euro bij de Evangelische Broedergemeente en het Zeister Zendingsgenootschap (www.zzg.nl). Er zijn werkvormen bijgemaakt die de uitgave uitstekend geschikt maken om ook in Nederlandse gemeenten aan de orde te stellen.
Klik hier voor een fragment van de musical door de EBG-jongeren ten tonele gebracht bij de presentatie op 29 juni in Zeist.
Foto’s:
De jongeren van de EBG uit Amsterdam bezig met een musicalfragment;
Mildred Uda-Lede geïnterviewd voor de camera;
Age Kramer van het Zeister Zendingsgenootschap geeft eerste exemplaren aan geïnterviewden;
Omslag van het nieuwe boek.